Nurul İzah
Fitre (sadaka-i fitre)
- Ayrıntılar
- Kategori: Nurul İzah
- Gösterim: 11611
FİTRE
(SADAKA-İ FITIR)
Yani Ramazanda Verilmesi Gereken Sadaka.
Fitrenin VücûbununŞartları
Kendisinde şu üç şart bulunan herkesin fitre vermesi vaciptir
Birincisi, müslüman olmak; ikincisi, hür olmak; üçüncüsü, aslî ihtiyaçlarının haricinde nisab miktarında mala sahip bulunmak. Nisab miktarındaki bu malın üzerinden bir sene geçmesiyle geçmemesi ve üreyen bir mal olmasıyla olmaması arasında herhangi bir fark yoktur. Fitre verecek kimsenin, akıllı ve erginlik ça-ğmda bulunması da şart değildir.
Fitre Kimin İçin Verilir Kimin İçin Verilmez?
Mükellef kendisi adına, fakir olan küçük çocuğu a metinde olan kölesi adına kendi maundan fitre verir.
Mükellefin kendi malından karısı adına, büyük oğlu, zengin olan küçük çocuğu, ticarî maksatla bulundurduğu kölesi ve firar eden kölesi adına fitre ayırması vacip değildir. Ancak firar eden kölesi döndüğünde onun adına fitre verir.
Mükellef fitreyi zengin olan çocuğunun malından verebilir. Deli de çocuk gibidir. Delinin malı olmadığı takdirde velisi kendi | malından onun adına fitre verir. Delinin malı varsa, velisi fitreyi] bu maldan verir.
Fitrenin Vacib Olma Zamanı
Fitre, ramazan bayramı günü sabah tan yerinin ağarmasıyla âcip olur. Bu vakitten önce ölenlere vacip olmadığı gibi bu vakit-en sonra doğanlara veya müslüman olanlara da vacip değildir.
Fitrenin tan yeri ağardıktan sonra bayram namazı kılınma-lan önce verilmesi menduptur.
Fitre, bayram gününden bir veya iki gün önce verilebilir, rîatta on gün önce, ramazanın yansında, ramazanın ilk günlerinle bile verilebileceğini söyleyenler vardır. Hatta bir yıl veya iki yıl /e hatta on yıl veya on yıldan daha önce verilebileceğini söyleyenler dahi vardır.
Fitrenin tehiri onun zimmetten düşmesini sağlamaz, isterse uzun müddet tehir edilmiş bulunsun. Ancak tehir eden günahkâr olur.
Nelerden Fitre Verilir?
Fitre şu dört şeyden verilir:
(1) Buğday,
(2) hurma,
(3) arpa ve
(4) kuru üzüm.
Fitrenin Miktarı:
Her şahıs için fitre olarak yarım sâ' buğday[1] veya buğday unu veya kavutu, yahut hurma veya arpadan bir sâ' verilir. Kuru üzüm; Ebû Hanîfe'ye göre kuru üzüm buğday hükmünde, Ebû Yûsuf ve Muhammed'e göre ise arpa hükmündedir.
Sâ1 Mısır tartısıyla iki kadeh ve üçte bir kadehtir.
(Fitre için ayrılan bu miktarların) değerini vermek de caizdir. Ez-Zahiriyye'de değerinin verilmesinin daha efdal olduğu, fetvanın bu yönde verildiği görüşü vardır. Hangisi fakirin daha çok yararına ise o göz önünde bulundurulur.
Fitre Kimlere Verilir?
Kendilerine zekât verilen kimselere fitre de verilir ki bunlar: Yoksullar, düşkünler, zekât toplayan memurlar, hürriyetlerini satın almaya çalışan köleler, ülkelerine, ulaşamayıp yolda kalmış olanlar, mücahidler ve borçlulardır.
Diğerleri mevcut olsa bile, (fitreyi) bu sınıflar arasından sa dece birine vermelidir.
Fitre ve Zekâtın Bir Başka Memlekete Gönderilmesi
Üzerinden bir sene geçmiş olan malın zekâtının ve vâcib ok muş bir fitrenin bir başka memlekete nakli mekruhtur, isterse bil mesafe (namazı) kısaltma mesafesinden[2] daha az olsun. AncaK gönderilen (kimse), zekât veya fitre verenin yakını ise veya bu kimse kendi memleketindekilerden daha muhtaç veya daha takva ise yahut da gönderilen bu kimse Müslümanlar için -öğretim işiyle meşgul olması (gibi) bir sebeple- daha faydalı bir kimse ise mekruh olmaz.
Fitrenin Önce en yakanlarına, sonra komşulara, sonra kendi mahallesindekilere, sonra kendi mesleğindekilere, sonra da kend] memleketinin insanlarına verilmesi efdaldir.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Yarım sa' buğday 1750 gramdır. (Mütercim)
[2] (Namazı) kısaltma mesafesi, yolcular için seferîliğin başladığı sınırdır
