Emanet ve Ehliyet

MİRÂSTA "OĞLUN KIZININ (BİNTÜ'L İBN)" DURUMU

Ayrıntılar

Kategori: Emanet ve Ehliyet

Gösterim: 1768

1937 Oğlun kızı veya oğlun... oğlunun kızı için vâris olmada altı hal sözkonusudur. Mûrisin (ölen kimsenin) oğlu veya kızı bulunmayıp (daha önce öldükleri için), oğlunun bir tane kızı varsa, bu terikenin yarısını (1/2) alır. Kız bulunmayınca, oğlun kızının onun yerine geçeceği sünnetle sâbittir. Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Oğulların çocuğu, insanın kendi çocuğu hükmündedir. Kendilerinin üstünde de bir oğul yoksa; bunların erkekleri, adamın kendi erkek çocukları gibi, kızları da kendi kız çocukları gibidir. Onlar gibi dedelerine vâris olurlar, onlar gibi mirâstan mahrum olurlar. Oğlunun çocuğu, oğul ile birlikte vâris olamaz"(70) buyurduğu bilinmektedir. Kız bulunmayınca; oğul kızının onun yerine geçeceği hususunda icma vardır. Çünkü nass'da geçen çocuk lafzı, oğul kızına da şâmildir.(71) Ancak mûrisin (ölen kimsenin) kızının çocukları; başka bir neslin (damad'ın) devamı sayılır. Bunlar fevkalâde durumlarda "Zevi'l-erham" olarak mirâsa girebilirler. Şimdi oğul kızının altı halini açıklayalım. Mûrisin (ölen kadının) kocası, oğlunun kızı ve (anne-baba bir erkek) kardeşi var. Mesele şöyle olur.

İkinci hali şudur: Mûrisin (ölen kimsenin) oğlu veya kızı bulunmayıp da, oğlunun iki veya daha fazla kızları olursa, terikenin üçte ikisini (2/3) alırlar. Mesele şöyle olur:

Üçüncü hali şudur: Mûrisin (ölen kimsenin) oğlu bulunmayıp, oğlunun bir veya da daha fazla kızı, mûrisin yalnız kızıyla beraber vâris olurlarsa, terikenin altıda birini (1/6) alırlar. İbn-i Mesûd (ra)'dan rivayete göre Resûl-i Ekrem (sav); kıza terikenin yarısını, oğul kızına üçte ikiyi tamamlamak için altı da birini, geri kalanını da kız kardeşe vermişti.(72) Mesele şöyledir;

Dördüncü hali şudur: Mûrisin oğlu olmayıpda; oğlunun ilânihâye oğlunun bir veya daha fazla oğlu ile kızı bulunduğu takdirde müşterek asabe olarak (ikili -birli) terikeyi paylaşırlar. Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Kızların hakkı, üçte ikiden ziyâde olamaz" buyurduğu bilinmektedir. Dolayısıyla aldıkları toplam hisse 2/3 geçemez. Mesele şöyledir:

Beşinci hali şudur: Biraz önce de zikrettiğimiz gibi; kızların hakkı üçte ikiyi geçemez. Mûrisin; iki veya daha fazla kızı bulununca, oğlun kızına hisse kalmaz. Buna "Ademü'l-irs" (Mirâs Hissesinin yokluğu) denilmiştir. Diyelim ki; mûrisin (ölen kimsenin) iki kızı, oğlunun kızı ve (anne-baba bir erkek) kardeşi hayattadır. Mesele şöyle olur.

Dikkat edilirse; kızın hissesi üçte ikiyi geçemiyeceği nassla sâbit!.. Burada mûrise daha yakın olan iki kız; üçte ikisini (2/3) alınca, oğlun kızına hisse kalmadı. Terike'den artanını asabe olarak anne-baba bir erkek kardeş alır.
Altınca hali şudur: Mûrisin (ölen kimsenin) oğlu veya oğlunun oğlu bulunduğu zaman, oğlun kızları mirâstan düşer. Zira Resûl-i Ekrem (sav) "Hisseleri ehillerine verin. Kalan mala en layık olan erkektir"(73) buyurmuştur. Diyelim ki; Ali efendi öldü. Geriye karısı, oğlunun oğlu ve oğlunun oğlunun kızı kaldı. Mesele şöyledir:

• Önceki
• Sonraki