Sağlıklı yaşamak için üşütme ve üzülme

Ayağını sıcak tut, başını serin, gönlünü ferah tut düşünme derin derin.' demiş ya atalarımız yine boş konuşmamış, doğru laf etmişler.

Şu günlerde kış mevsimine iyice yaklaşmamız grip telaşıyla birleşince 'üşüteceğiz' diye aklımız çıkıyor. Çünkü üşütme yani soğuk algınlığının grip, sinüzit, faranjit, bronşit, zatürree dışında romatizmal hastalıklar ve dahi kalp-damar hastalıklarına kadar ciddî tehlikeler doğurabileceğini sık sık duyuyoruz artık. Ha bir de işin içine üzüntü giriyor. Zira 'üzüntü' de pek çok ruhsal hastalığa zemin hazırlıyor. Üşütmek ve üzülmek ikisi de basit görünüp kendiliğinden geçer gibi gelse de bazı uzmanlar, kişilerin yaşam kalitesini düşürdüğü hatta insan ömrünü kısalttığı görüşünde birleşiyor.

Aslında bilindiği üzere 'üşütmek' sözü ruhsal hastalıklar için de kullanılır. Doç. Dr. Erol Göka'ya göre, ağır ruhsal rahatsızlığa yakalanmış ve hiç de makul olmayan davranışlar gösteren birine 'Üşütmüş zavallı!' deriz. Göka, 'Bu tuhaf anlayışın kökenleri her türlü belanın rüzgarla geldiğine dair eski Türk inançlarına kadar gider' anlayışında. Mesela romatizmal hastalıklar için de 'yel girmiş' tabiri kullanılır ama biz üşütme derken basbayağı soğuk algınlığını kastediyoruz.

İnsanı bütün zararlı organizmalara karşı koruyan bir bağışıklık sistemi var. Bu bağışıklık sistemi şayet sekteye uğrar yani iyi kullanılmazsa yaşlılıkta ciddi hastalıkların oluşmasına zemin hazırlıyor. Suadiye Memorial Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İsmail Yağız'a göre bir kişi üşütünce bağışıklık sistemi devreye girip mikropları vücuttan atmaya çalışıyor, başarılı olamazsa enfeksiyonla karşı karşıya kalıyor. Bazen basit bir virüs enfeksiyonu bakteri oluşturup kana yayılıp oradan kalbe, beyne veya herhangi bir organa tutunup istenmeyen sonuçlar oluşturabiliyor. Bu da insanın hayat kalitesini bozup, işinden gücünden ediyor. Yetmiyor ortaya çıkan yıpranma erken yaşlanmaya, dolayısıyla da erken ölümlere sebep olabiliyor.

Üstelik bu 'üşütük' halimize bir de üzüntü eklenirse ömrümüz yarıya iner alim Allah! Aslına bakılırsa üzülmek son derece doğal bir davranış biçimi. En nihayetinde insanız ve duygularımız var, sevinmek gibi üzülmek de en doğal tepki. Zaten kişilerin yaşadığı üzüntüler genelde sorunlar ortadan kalkınca unutulup gider. Ama tabii ki bunun ucunu kaçırıp aşırı üzüntü sonrasında depresyon ve daha ileri ruhsal sorunlar yaşanabiliyor. Memorial Hastanesi Klinik Piskoloğu Ayşe Elif Orhan'a göre üzüntü insan yaşamını ciddi bir şekilde olumsuz etkilerse mutlaka bir uzmandan yardım alınmalı. Aksi halde sorunlar daha da büyüyebilir ve içinden çıkılmaz bir hal alabilir. Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

***

Sağlıklı bir hayatı olanlar, daha uzun yaşıyorlardır

Doç. Dr. Erol Göka (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Klinik Şefi): Kimse hayatın akışının kendisinde oluşturduğu duygularını durduramaz, olsa olsa içine gömebilir. Biz hekimler, duygularını içine atanların bir yandan hayattan eksik kalıp yaşama kalitelerini düşürürlerken bir yandan da daha kolay hastalıklara yakalandıklarını biliyoruz. Uzun ömrün nedenlerini tam bilemiyoruz ama hakkı verilmiş, kalitesi yüksek, sağlıklı bir hayatı olanlar herhalde daha uzun yaşıyorlardır. Bu insanlar da ne olursa olsun üzülmeyenler, sürekli gülücükler dağıtanlar, dertleri içlerine atan kimseler değillerdir.

***

Üşütmeler, insan hayatından bir şeyler götürür

Uzm. Dr. İsmail Yağız (Suadiye Memorial Tıp Merkezi İç Hastalıkları Bölümü): Nasıl ki bir makine çalıştıkça yıpranır ve ömrü azalırsa insan vücudu da karşılaştığı her enfeksiyon yani üşütme sonrası total yaşam süresine mutlaka negatif etki yapacaktır. Yani üşütmeler insan hayatından bir şeyler götürecektir. Çok sık enfeksiyon geçirenlerin yıpranma payı diğer insanlara göre daha fazladır. Bunu engellemenin yolu sağlıklı beslenmekten ve hijyenden geçer. Bir de özellikle mevsim geçişlerinde giyeceğiniz kıyafetleri iyi belirlemenizden geçer. Dolayısıyla her gıdadan ihtiyacınız kadar yemeli, sık sık elleri yıkayıp iç çamaşırlarını ütülemeli, tuvalet-banyo ve mutfak temizliğine itina göstermeliyiz.

***

Üşütmeye kırmızı biberli yakı ve zencefilli kaynar su iyi gelir

Ender Saraç (Sağlıklı yaşam uzmanı) : Eğer üşüttüyseniz veya bir yerinize yel girdiyse ilk yapacağınız iş, o bölgeye kırmızı pul biberli bir yakı yapıştırmak. Bir de bol zencefilli kaynar su içerseniz üşüme etkisi azalır. Üzülmemek için de bir felsefe gerekli. Yaşamda olup biten her şeyi kabullenmeye başladığınız zaman büyük bir enerji tasarrufu ortaya çıkar bu da manevi yıpranmayı azaltır. Bunun için meditasyon-yoga gibi teknikler var ama bence hepsinden önemlisi bizim tasavvuf ilmimiz. Eğer siz bir bireyseniz ve tam teslimiyet içerisindeyseniz olup biten her şeyin aslında uzun vadede sizin hayrınıza olduğunu da biliyorsunuzdur, o zaman da kolay kolay üzülmezsiniz.

ZAMAN
DİLEK GÜRAY

Telif Hakkı © 2025 Open Source Matters. Tüm Hakları Saklıdır.
Joomla!, GNU Genel Kamu Lisansı altında dağıtılan özgür bir yazılımdır.