Mehmet Emre Fetvalar
Eti Yenen-Yenmeyen Hayvanlar
- Ayrıntılar
- Kategori: Fetvalar
- Gösterim: 9423
1507 - Ali Efendi Fetvalarından: "Yunus balığını yemek helâldir" (H.Ec. 2/161)
1508 - Ali Efendi Fetvalarından: "İstakoz denilen canlının yenilmesi helâl değildir" (H.Ec. 2/161)
Açıklama: Suda yaşayıp da balık cinsinden olmayan hayvanlar, habis varlıklar olup, yenilmeleri helâl değildir. Yengeç, midye, istiridye gibi. İstakoz da bunlara dahildir.
1509 - Behce Fetvalarından: "Mecusi'nin kestiği (hayvanı yemek) helâl olmaz" (H.Ec. 2/161)
Açıklama: Mecusi, semavi dinlerden birine mensup bulunmayan, ateşe ve hinduların yaptığı gibi ineğin fercine tapanlar, Mecusi olarak vasıflandırılmaktadır. Bunların kestiği asla yenilemez.
1510 - Ali Efendi Fetvalarından: "Yahudi olan bir kimsenin, şer'i usul üzerine kestiği bir hayvan, Müslüman halka helâldir" (H.Ec. 2/161)
Açıklama: Yahudinin kestiği helâl olmasında sadece onun ehl-i kitaptan olması yeterli bir sebep değildir. "Dini usul üzerine" kesilmiş olma kaydına bağlı olarak bu müsaade verilmiştir. Dinimizin bu hususta vazettiği ve terkine asla müsaade edilmeyen usul, biri hayvanın kendine, diğeri ise kesme işine ait olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Şöyle ki:
a) Hayvanın yem ve nefes boruları ile "Vedecân" adı verilen iki damarın kesilmesi veya hiç olmazsa bunlardan üçünün kesilmiş bulunması;
b) Bu kesim işini yerine getirecek ehl-i kitap, isterse kendi diline terceme edilmiş şekliyle olsun, "Bismillah Allahü Ekber" demelidir.
1511 - Behce Fetvalarından: "Ehl-i kitaptan olan kimselerin Arap dilinden başka bir lisanla, Türkçe veya Kıbti diliyle besmele (nin o dile tercemeseni) çekerek kestiği koyunun yenilmesi helâl olur" (H.Ec. 2/161)
1512 - İbni Nüceym Fetvalarından: "Zeyd, kurbanın kesilmesi için Amr'a emir verip kendisi besmele çekse, fakat Amr "Besmele" çekmese yenilmesi helâl olmaz" (H.Ec. 2/161)
1513 - Behce Fetvalarından: "Ehli eşeklerden bazısı dağılıp vahşileşse yenilmesi helâl olmaz" (H. Ec. 2/161)
1514 - İbni Nüceym Fetvalarından: "Hüdhüd denilen kuşu yemek caiz olur" (H.Ec. 2/161)
Açıklama: Kur'an-ı Kerim'de "Hüdhüd" adı ile geçen bu kuşun, halk arasındaki ismi "İbibik"dir. İsminin Kur'an-ı Kerim'de, bazı hikâyeler arasında geçmesi yenilmesine engel teşkil etmez.
1515 - İbni Nüceym Fetvalarından: "Zeyd, büyüklerden bir kimse olan Amr'ıngelmesi sebebiyle bir koyun kesse, üzerine "Besmele" çekmiş olsa bile, yemesi helâl olmaz" (H.Ec. 2/161)
1516 - İbni Nüceym Fetvalarından: "Zeyd, misafiri bulunan Amr'a yemek yapmak için koyun kesmiş olsa yemesi helâl olur" (H.Ec. 2/161)
Açıklama: Bu ve bir evvelki fetva arasında bir tenakuz kokusu hissedilmekte ise de kesinlikle böyle bir uyuşmazlık ve hele tenakuz asla yoktur. Bunun yenilmesini caiz gören fetvaya dikkatle bakılacak olursa, "Misafiri bulunan Amr'a yemek ikram etmek için" kaydına bağlanarak yenilmesinin helâl oluşuna hükmedilmiş bulunmaktadır. Bir evvelki fetvadaki yasaklamaya illet teşkil eden kayıt ise, "Büyüklerden biri bulunan Amr'ın gelmesi sebebiyle" ve onu tazim maksadıyla kesilmiş olunca, yenilmesinin helâl olmayacağını ifade etmektedir. Aradaki fark, büyük ve açıktır.
1517 - Abdürrahim Fetvalarından: "Müslüman kabristanında, bir kabrin üzerinde, orada gömülmüş bulunan Müslümanı tanzim için kesilen koyunun etini yemek helâl olmaz" (H.Ec. 2/161)
1518 - Behce Fetvalarından: "Bir sığır kuyuya düşse, diri olarak çıkarılması ve boğazından kesilmesi mümkün olmasa, besmele çekerek karnından veya arkasından yaralamak suretiyle ölse yemesi helâl olur" (H.Ec. 2/161)
Açıklama: Kesim işi, ihtiyari ve ıztırari olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İhtiyari kesimin boğazdan yapılması gerekmektedir. Izdırari kesim, kanın akması için en müsait bulunan yerden yapılır. Meselâ, başı aşağıya doğru gelecek şekilde bir kuyuyu düşmüş bulunan hayvanın kesimi işinde "ıztırari kesim" uygulanır.
1519 - Soru: Müslüman bir dilsizin kestiği hayvan yenilebilir mi?
Cevap: Evet, yenilebilir.
1520 - Soru: Salyangoz toplayıp satması doğru mu?
Cevap: Yenilmesi kerahet-i tahrimiye ile mekruhtur. Satılması, dinimizin yasakladığı bir şeye kıymet vermek ve ondaki mahzuru küçümsemek olacağından, mekruhtur.
1521 - Netice Fetvalarından: "Kirpi adı verilen hayvanı yemek haramdır" (H.Ec. 2/162)
Açıklama: İslâm dini, insanoğlunun yiyip içeceği şeyleri sıralamış; önüne çıkan her şeyi, aklına gelen her maddeyi yiyip içmesini engellemiştir. Tabiatı itibariyle iğrenç bulunan kirpi de yenilmesi yasaklanmış bulunan hayvanlar arasındadır.
1522 - Soru: Ehl-i merkebin eti ne zaman haram kılındı?
Cevap: Hayber fethi günü haram kılınmıştır.
1523 - Behce Fetvalarından: Koku çeşitlerinden bulunan amberin yenilmesi helâldir" (H.Ec. 2/162)
Açıklama: Bazı yemek ve tatlıların içine güzel kokulu şeyler konulmaktadır. Koku olarak kullanılmasında dinimizce mahzur bulunmayan amberin, yiyeceklerin içine konulup yenilmesinde de bir beis görülmemiştir.
1524 - İbni Nuceym Fetvalarından: "Kesilmiş bulunan bir tavuk, tüyü kolay yolunsun diye, karnı yarılmadan kaynar suya sokulsa, pis duruma gelir. Bundan sonra, o tavuk yolunup karnı temizlendikten sonra, temiz su ile üç defa yıkansa temiz olur" (H.Ec. 2/162)
1525 - Soru: Domuz etinin yenilmesi ne için haramdır?
Cevap: Domuz her şeyiyle mecis (murdar) bir hayvandır. Kesilip kanının akıtılması ile temizlenmiş olmaz. Cenab-ı Hak, onun etini yemeyi kesinlikle haram kılmıştır.
1526 - Soru: Kirpi eti yemek caiz midir?
Cevap: Tahrimen mekruhtur. (Büyük İslâm İlmihali, Kurban bahsi, madde: 50)
1527 - Soru: Tavuk öldükten sonra ondan çıkmış bulunan yumurta pis sayılır mı?
Cevap: Pis olmadığı gibi yenilmesi de helâldir. (Nimetü'l-İslâm, Kitabü'l-Taharet, s.248)
1528 - Soru: Afedersiniz, bir Müslüman, domuzu bir kâfire satabilir mi?
Cevap: Ancak dar-ı harbe götürüp oradaki gayrimüslime satabilir. (Bu hususta daha geniş bilgi almak isterseniz Ömer Nasuhi Bilmen'in Büyük İslâm İlmihali'nin Kerahiyet ve İstihsan bölümünde madde 63'e bakınız)
1529 - Soru: Tavşan etini yemek ne derece doğrudur ve bu hususta büyük İslâm mütefekkirleri ne düşünmüşlerdir?
Cevap: Tavşan yemekte bir mahzur yoktur.
1530 - Soru: Eski hocalar, köpek uluduğu zaman, ezanı susturmak için bağırır. Bunların öldürülmesi lâzımdır, derler. Siz ne dersiniz?
Cevap: Yanlış bir fikir ve hatalı bir sözdür. Aslı ve dayanağı yoktur.
1531 - Soru: Şifa için domuz eti yenilir mi?
Cevap: Allah'ın haram kıldığı şeyde şifa aranmaz.
1532 - Soru: Müslüman bir kimse tay'ın etini yiyebilir mi?
Cevap: At eti yemek, tenzihen mekruh bulunmaktadır.
1533 - Soru: Bir koyun kesilip de tepinirken suya düşse veya bulunduğu yerden aşağıya düşse zararı olur mu?
Cevap: Zarar vermez, yenilebilir. Zira kesme işi yerine gelmiştir. Artık o bir et hükmündedir. Meb'sat'ta böyle ifade edilmiştir. (Fetva-i Hindiye, c. 5, s. 290)
1534 - Soru: Eti haram olan hayvanların bir derde ilaç olarak yenilmesinde mahzur var mıdır?
Cevap: Her şeyden önce, bu tavsiyenin Müslüman ve hastalığın mütehassısı bulunan bir doktor tarafından yapılmış olması ve başkaca bir ilacın da mevcut olmaması şartı ile, ilaç olacak miktarı geçmemek üzere kullanması mubah olur.
1535 - Soru: Sokakta başıboş gezen tavuk bekletilmeden kesilip yenilebilir mi?
Cevap: Yenilebilirse de bunda kerahet vardır. Önce üç gün temiz gıda ile beslenmeli, daha sonra kesilmelidir.
1536 - Soru: Kuyu içerisine kafası aşağıya gelecek şekilde düşmüş bulunan bir öküzün kuyruğundan veya arka ayağının ucundan besmele ile keserek kan çıkartılsa eti yenilir mi?
Cevap: Meydanda kalan karnından bacak ve sair muhtelif yerlerinden keserek damarlarındaki kanın akması temin edilirse boğazlama yerini tutar ve etini yemek helâl olur. (Behce Fetvaları, Hulas, Ecvibe, c. 2, s. 161)
1537 - Soru: Üzerinde ağaç parçası bulunmayan ve sadece demirden isabet bir bıçak ve benzeri bir demir parçası ile kesilen hayvanın eti yenilir mi?
Cevap: Evet, yenilebilir, mesele o hayvanın dini ölçüler dairesinde kesilmiş olmasıdır.
1538 - Soru: Balık sudan çıktıktan sonra hemen yenir mi? Canının çıkması şart mı? Bazı kimseler, hamsiyi canlı iken temizlemeye başlıyorlar. Bu hareket doğru mu?
Cevap: Yenilmesi helâl canlı varlıklarda merhameti elden bırakmamalı, balığın ölmesini beklemelidir. Doymak bilmeyen midesinin iştihını temin için hayvana eza vermek, İslâmi merhamet ile bağdaşmaz.
1539 - Soru: Müslüman olduğunu söyleyen bir kimse, kasten besmeleyi terkedecek olsa kestiği yenilir mi?
Cevap: Kendi Müslüman olsa bile fiili Müslümana yaramadığı ve gâvurun kestiği gibi bir boğazlama usulü takip ettiği için kestiğini yemek helâl değildir.
