ESWT: Topuk Dikeni Tedavisi
- Ayrıntılar
- Kategori: Sağlık Bilgileri
- Gösterim: 1813
ESWT: Topuk Dikeni Tedavisi ESWT Yüksek enerjili ses dalgalarıyla tedavisi zor fiziksel hastalıklarda modern cerrahi olmaksızın anesaaisiz ilaçsız ve kısa sürede yüzde 85-86 oranında kalıcı bir iyileşme sağlanan en güncel elektroterapi tekniğidir. Türkiyede sayılı kurumda verilen bu hizmet sertifikalı ve özel eğitimli fizyoterapistler tarafından uygulanmaktadır.
Uygulandığı alanlar:
Impingement: En yaygın omuz şikâyetidir. (kol 90 derece kaldırıldığında hissedilen ağrı) Eklemlerde görülen genel ağrılı şikâyetler Topuk dikeni Tenisçi dirseği ve golfçu dirseği Omuz kireçlenmesi
Uzun süreli kaynamayan kırıklar I. ESWT nedir? ESWT, ingilizce adıyla Extracorporeal ShockWave Therapy, türkçe tercümesiyle Vücutdışından Uygulanan ŞokDalga Tedavisi veya kısaca Şok Tedavi; spark gap teknolojisi prensibi ile vücut dışında oluşturulan şok dalgalarının elipsoid şeklindeki bir çelik çanak vasıtasıyla vücudun istenilen bir bölgesinde odaklanmasına dayanan yeni bir non-invazif tedavi şeklidir. Ayrıca bu tedavi Avrupada Ossa-Therapy ve Amerikada ise OrthoTripsy adlarıyla da anılmaktadır. Veterinerlikte bilinen adı ise EquiTripsydir.
Şok Tedavi, oluşturulan şok dalgalarının yüksek enerjili veya düşük enerjili olmasına göre ikiye ayrılır. Ultrasonik, elektromanyetik ve piozoelektrik enerji prensibine dayanan ve düşük enerjili diye adlandırılan cihazlara nazaran, elektro-hidrolik enerji prensibine dayanan ve yüksek enerjili diye adlandırılan cihazlar bir kaç kat yüksek basınç ve on kat yüksek enerjiyi çok kısa bir süre içerisinde (1 mikro-saniye) uygulama imkanı vermektedir. Yüksek ve düşük enerjili cihazların klinik uygulamadaki en belirgin farkı, yüksek enerjili cihazların daha az sayıda tedavi seansı ile daha yüksek enerji miktarı uygulama olanağı vermeleri ve daha yüksek başarı oranı sağlamalarıdır
II. ESWT Endikasyonları? Şok Tedavi uygulanan endikasyonlar;
Sert Doku ve Yumuşak Doku diye ayrılmaktadır: Sert Doku uygulamaları:
Psödoartroz & Non-unions; Uzun Süreli Kaynamayan Kırıklar ve Kaynama Gecikmeleri: 6 ayı (Amerika için 9 ay) geçmiş olduğu halde halen kemik dokusu oluşmamış ve kaynamamış kırıklar. Psödpartroz atrofik yada hipertrofik olabilir.
Gevşemiş Sementsiz Protezlerin Fikse Edilmesi: Gevşemiş sementsiz protezlerin revizyon ameliyatına gitmeden önce tekrar fikse edilmesi yönünde başarılı çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca Sementli protezlerin de revizyondan önce sement-kemik bağının parçalanması için denemeler yapılmıştır. Yumuşak Doku uygulamaları:
Tendinosis Calcarea; Omuz Kireçlenmesi: Kalsifiye olmuş bir tendinit tipi olup omuz eklemine yakın tendonlarda oluşan kalsiyum depozitlerinin, bursa adı da verilen eklem içinde yarattıkları sekonder enflamasyonun neden olduğu omuz ağrısı şikayetidir.
Plantis fasciitis with heel spurs; Topuk Dikeni: Aşırı zorlanmaya bağlı olarak kendini ayak topuk kemiğinin altında sertleşme olarak gösteren ve üzerine bastıkça ağrı hissedilen bir şikayettir. Epicondylitis humeri radialis ve ulnaris; Tenisçi Dirseği ve Golfçu Dirseği: Aşırı kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan dirsek ağrısı şikayeti. Impingement syndrome: En yaygın omuz şikayeti. Kol 90 kaldırıldığında hissedilen ağrılı şikayet
Tendonitis veya Tendinitis; Çeşitli tendinit tipleri: Tendon kılıfında veya tendonda meydana gelen enflamasyonlarla ilgili genel ağrılı şikayetler.
Tendopathy; Çeşitli Tendopati tipleri: Non-bakteriyel enflamasyonlar. Patellar tip syndrome Trochanter major Achilodyna Plastic induration of the penis Güncel Şok Tedavi uygulamaları kısıtlı görünse de halen teorik ve klinik bilgi birikiminin göreceli olarak yeni ve limitli olması dolayısıyla sözkonusu tedavinin gelecekte ne gibi yeni uygulamalara olanak sağlayacağı bilinemez. Ancak son yıllarda önce Avrupada şimdilerde de Amerikada kabul gören Şok Tedavinin yaygınlaşmasıyla yeni endikasyonlarda da uygulama alanları bulacağına muhakkak gözüyle bakılmaktadır.
III. ESWT Kontra-Endikasyonları? Göğüs kafesine yakın bölgelerde bulunan kemiklere Şok Tedavi uygulanmaz. Henüz gelişimini tamamlamamış kemiklerde Şok Tedavi uygulanmaz. Ayrıca enfeksiyon kapmış kırıklarda azdırıcı etkisi olabileceği düşüncesiyle uygulama yapılmaz. Boyun bölgesi, baş ve sinirlere yakın bölgelere uygulanmaz. Hamileler, Kalp pili kullananlar ve tümörlü hastalar da tedavi dışı tutulur. Contra-indications
Open growth plates Thrombopathy
Acute infection Adjacent lung tissue
Body of a vertebra and cranial bones
Cardiac pacemaker
Pregnancy Tumour IV. ESWT Nasıl Uygulanır?
Şok Tedavide Sert Doku ve Yumuşak Doku uygulamaları için ayrı ayrı enerji seviyesi, şok sayısı, ve frekanslar uygulanmakta ve dolayısıyla tedavi süreleri farklılık arzetmektedir.
Tedavi parametleri aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak verilmiştir:
Sert Doku Yumuşak Doku Tedavi Süresi: 45 120 dk 15 - 60 dk Şok Sayısı: 2000 - 6000 SW* 1000 - 2000 SW Tekrar: 1 veya 2 seans** 1, 2 veya 3 seans** Anestezi: Genel, Spinal, Plexus Lokal, Epidural Dalga Hızı: 40- 160 SW/dk 40- 160 SW/dk *SW: Shock Wave (Şok Dalgası) **Bu tekrar sayısı genel olarak yüksek enerjili cihazlar için geçerli olup düşük enerjili cihazlar için seans sayısı 6ya kadar çıkabilir.
Şok Tedavide sert doku uygulamaları seans başına en fazla iki saat içinde, yumuşak doku uygulamaları seans başına ortalama yarım saat içinde tamamlanmaktadır. Bir tedavi altı seansa kadar sürebilmekte ve lokal veya genel anestezi altında klinik uygulamalar yapılmaktadır. Hastanın ve anestezi uzmanının tercihine göre epidural anestezi de kullanılabilmektedir.
Yüksek enerjili cihazlarla tedaviler sert doku uygulamalarında en fazla 2 seans, yumuşak doku uygulamalarında en fazla 3 seans olarak gerçekleştirilmektedir. Düşük enerjili cihazlarla yapılan uygulamalarda bu seans sayıları artmaktadır. Şok Tedavi uygulamasında amaç geçici olarak ağrının giderilmesi değil, hastanın kalıcı ve kesin tedavisinin yapılmasıdır.
Uygulama için, şok dalgaları C-Kollu veya U-Kollu bir röntgen yardımıyla tedavi bölgesine üç boyutlu olarak odaklanmakta ve vakanın durumuna göre enerji seviyesi, şok sayısı, frekans, ve penetrasyon derinliği tespit edilerek kısa bir sürede tedavi tamamlanmaktadır. Tedavi sonrasında, Sert Doku uygulamalarında 4 ila 6 hafta içerisinde kallus (kemik dokusu) oluşumu gözlenmekte ve osteoblostik aktivite artmaktadır.
Tedaviden sonra en az 3 ay içinde yeni kemik dokusu oluşmakta ve 6 ila 12 ay içinde tam iyileşme sağlanmaktadır. Yumuşak Doku uygulamalarında ise yine 4 ila 6 hafta içinde çoğu sayıdaki hasta ilk uygulamadan sonra tüm şikayetlerinden kurtulmaktadır. Bir kısım hasta ise iki ve az oranda hasta üç ve daha fazla seans sonrasında şikayetlerinden kurtulmaktadır. ESWT Başarı oranları Şok Tedavi uygulamalarında halen yüksek bir başarı oranı elde edilmiş olsa da bu oranın daha da yükseleceği muhakkaktır.
Çünkü zamanla bu konuda eğitilmiş doktor sayısı artacaktır ve dolayısıyla bu doktorların uygulamalarından elde edilecek bilgi birikimi tedavi sonrası iyileşme mekanizmalarının tam olarak anlaşılmasına yol açacaktır. Buna bağlı olarak doktorlar hem hasta seçiminde hem de uygulamada daha doğru hareket edeceklerdir ki bu da tedavinin başarı oranlarını çok daha yukarılara çıkaracaktır.
Aşağıda halen Dünyada son 5 yıl içerisinde tedavi edilmiş olan yaklaşık 50,000 hastaya ait literatürde verilmiş olan genel tedavi başarı oranları özeti verilmiştir: Endikasyon Başarı oranı Pseudoarthrosis veya kaynamayan kırıklar %80 üstü Shoulder calcification veya omuz kireçlenmesi %80 üstü Epicondylitis veya Tenisçi dirseği %70 üstü Heel Spurs veya Topuk dikeni %85 üstü Achillodyna %70 üstü Not. Bu oranlar, cihazdan cihaza değişmekte olup zamanla bilgi birikimi arttıkça hem hasta seçiminin daha doğru yapılacağı hem de tedavi mekanizmaları daha iyi anlaşılacağı için, daha da artacaktır.
Uzm. Dr. Gülçin EKEKE
