Reşahat

HOCA EBU NASR PARÎSA

Hoca Muhammed Pârisâ Hazretlerinin oğlu. . Lâkapları Burhaneddin ve Hafızüddin. .

Mevlânâ Câmi «Nefahat» isimli eserinde der ki :

— Hoca Ebu Nasr, şeriat ilminde ve tarikat edepleri bilgi­sinde babasının derecesindeydi, fakat vücudunu yok etmek ve mevcudunu saçmakta, yani dervişlikte ve cömertlikte babasını geçmişti. Bu hallerini de öyle örterlerdi ki, kendilerinden bir şey öğrenmek isteyen onun bilgi sahibi olduğunu anlayamazdı. Sual­leri kendinden cevaplandırmaz, «kitaba baş vuralım!» der ve ki­tabı neresinden açsa sorulan bahis zuhur ederdi.

Hoca Muhammed Pârisâ Hazretlerinin hizmetine bakanlar­dan Pîr Halta ismiyle tanınmış bir ihtiyar vardı ki, Hoca Hazret­lerine hesapsız hizmetler etmiş ve Ebu, Nasr Pârisâ'ya da yetişip hizmetinde bulunmuştu. Pîr, Ebu Nasr yoluyle Hoca Hazretlerin­den şu beyti naklederdi :

Sabırla kanaati kendine yol tut;

Bu derdi huy edinenler elem çekmez.

işte bir gün bu Pîr Halta'yı ortamıza almış, Herat camiinde oturuyorduk. Pîr, Hoca Muhammed Pârisâ ve Ebu Nasr Pârisâ menkıbelerinden bahisler anlatmaktaydı. O sırada öğle ezanı okunmaya başladı. Sohbette bulunanlardan bazıları hemen kal­kıp abdest yenilemeğe davrandılar. Bu hali gören Pîr, Hoca Mu­hammed Pârisâ'dan şu beyti naklettiler :

Namaz kaçırılacak ulursa kazası vardır;

Ama sohbeti kaçırana kaza mümkün değildir.

(NOT : Reşahat müellifi, Şeyh Muhammed Pârisâ bu ölçüyü naklederken ya hikâye düşmekte, yahut ve daha büyük ihtimalle mütercim tarafından maksadı kavranamamış bulunmaktadır. Nakşilik edebine, hiç bir şey mukabilinde hiç bir vakit namaz feda edile­mez. Esasen sohbetin merkezi olan mürşid, namaz vakti gelince her­kesten evvel edaya teşebbüs eder Sohbetin devamı, olsa olsa, namazın eda sınırları içinde, yani vaktin dolmasına zaman varken müm­kündür. Yoksa, namazın kazası var, filân işin yoktur diye insana bir teselli gelecek ve bu teselli boyuna namazı kazaya bıraktırıcı bir ih­male yol açacak olursa, insan nefsânı hazzı yüzünden hakka yüz çe­virmiş olur. Bu bakımdan, hiç bir behaya tek vakit namazın kaybe­dilmesine cevaz vermeyen sımsıkı nakşüik disiplininde böyle teselli­lere yer olmadığını ve Hoca Muhammed Pârisâ gibi muazzam bir Nakşilik rüknünün böyle bir inana kasdetmeyeceğini bilmek ve yuka­rıdaki fıkrayı ihtiyat Kaydiyle ele almak lâzımdır. (N. F. K.)

Hoca Ebu Nasr Pârisâ Hazretlerinin vefat tarihi 865 tir.