Yaşlılarınıza iyi Bakın
- Ayrıntılar
- Kategori: Aile ve evlilik
- Gösterim: 1349
Gazetelerde eski bir diplomatimizin intihari ile ilgili bir haber okudum. Aslinda yasli kisilerin intihari (ünlü biri olmadikça) pek haber konusu olmaz. Arastirmalar fazla alkol kullanan yaslilarda, bir de kanser gibi tedavisi zor hastaligi olanlarda intihar riskinin arttigini gösteriyor.
Eminim çogunuz yasli insanlardaki intihar oraninin gençlerden daha yüksek oldugunu bilmiyorsunuz. ögrendigime göre Amerika’da intihar edenlerin % 21’i 65 yasin üzerindeymis. Arastirmalar erkeklerin intihar açisindan daha büyük risk altinda oldugu gösteriyor.
Ülkemizdeki yasli kadinlar, “kaynana” pozisyonunda da olsa çocuklarinin yaninda idare edebiliyorlar. Hatta imkanlari ve sagliklari yerinde olanlar kendilerine yeni bir hayat kurabiliyor, bazilarinin evlilik yillarina kiyasla daha zengin bir sosyal yasamlari bile oluyor. Erkekler?
Esini kaybeden erkeklerde depresyona girip ölme riskinin kadinlarin 6 misli oldugunu ögrenmek beni hiç sasirtmadi.
Bizler kadinlar kadar sosyal degiliz, kolay arkadas edinemiyoruz, biraz daha seçici, belki biraz daha huysuzuz. Annemin çocuklarinin yaninda kalamayan yasli erkekler için “Erkek eti agirdir” benzeri bir söz mirildandigini hatirliyorum.
Yasli anne babalarina büyük bir sefkatle, nerdeyse çocugu gibi bakan pek çok hastam var. Bizler büyüklerine sonsuz bir hosgörü ve hürmetle yaklasan bir kültürün çocuklariyiz. Yasam sartlarinin zorlugu, günlük hayat gailesi gibi faktörler bu ve benzeri meziyetlerimizi asla köreltmemeli. Ayni evde de yasasak ayri da olsak bir elimiz, bir gözümüz devamli yaslilarimizin üzerinde olmali:
1.Anne babalarinizin basta yürüyüs olmak üzere hafif sportif aktitivitelere devam etmelerini saglayin. Sokakta yürüyemiyorsa evin koridorunda yürümeye tesvik edin. Oturduklari yerde yapabilecekleri basit hareketler ögretin ve yapmalari için tesvik edin.
2.Mümkünse günlük olaylara olan ilgilerini canli tutmalarini saglayin. çesitli konularda tartisin, fikirlerini alin. Sizden farkli düsünebilirler, sakin kirici olmayin.
3.Sosyal bir hayatlari olmasini saglayin. Arkadaslik kurmalarini ve arkadaslarina gidip gelmelerini tesvik edin. Arasira da olsa kendi toplantilariniza katilmalarini, arkadaslarinizla tanismalarini saglayin. Küçük gezilerinizde, haftasonu yemeklerinizde yaninizda götürün. Unutmayin; sizin önünüzde daha uzun yillar var, onlarin zamanlari kisitli.
4.Bazi konularda, gerçekte olmasa bile onlara ihtiyaciniz oldugunu hissettirin. Dediklerini yapmasaniz bile akil danisin ve önerileri için tesekkür edin.
5.Resim yapmak, örgü örmek gibi bir hobileri varsa tesvik edin. Ziyarete giderken ördügü kazagi giymeyi ve bunun en sevdiginiz kazak oldugunu söylemeyi ihmal etmeyin.
6.Çocuklarinizla iletisim ve yakinlik kurmalarina hatta onlari simartmalarina izin verin. Korkmayin, bir iki seker yemeyle çocugunuzun disi çürümez.
7.Iyi olduklarini bilseniz bile sik sik hatirlarini sorun. Bazi özel günlerini mutlaka hatirlayin. Hediye almaniz sart degil, özel günlerinde birlikte olmaya çalisin.
8.Yasli insanlarin maddi konular basta olmak üzere size garip gelen huylari olabilecegini ve bu yastan sonra degistiremeyeceginizi bilin. Onlari olduklari gibi kabul edin.
9.Sagliklarini ihmal etmelerine izin vermeyin. 60 yasin üzerinde yilda bir, 70 yasin üzerinde alti ayda bir doktora görünmelerini saglayin. özellikle tansiyonlarina baktirdiklarindan açlik sekeri ve üre seviyelerini ölçtürdüklerinden emin olun. Ilaçlarini zamaninda ve dozunda alip almadiklarini kontrol edin.
10.Asla kizmayin, sert ve incitici konusmayin. Elestirilerinizin dozunu iyi ayarlayin. Doktora götürdügünüzde “Neden ilaçlarini yanina almadin, kaç kere söylemistim sana” diye firça atmayin. Yillar boyu sizi besleyen, büyüten, hastalandiginizda basinizda bekleyen kisilere olan borcunuzu bir iki kez doktora götürmekle ödeyemezsiniz. Bes yasindaki çocugunuzdan ilaçlarini yanina almasini isteyebilir misiniz? Yasli babanizdan da isteyemezsiniz.
11. Arastirmalar intihar eden yaslilarin %75 inin yakinlarina önceden bilgi verdiklerini gösteriyor. Tabi açik açik “Persembe aksami intihar edecegim” demiyorlar ama satir aralarinda artik yasamanin zor oldugunu, kimseye yük olmak istemediklerini, ölseler daha iyi olacagini, yasamak için bir neden görmediklerini söylüyorlar. Bu gibi durumlarda uyanik olun ve gerekli profesyonel yardimi almasini saglayin.
Dr.Murat Kınıkoğlu
