Atalarımız zaferden zafere koşmuş, yüzyıllar boyunca dünyada bir numara olmayı başarmışlardı. Alınan bir kale,
şehir ya da ülkeye girmenin bir adabı vardı.

Sade ama oldukça etkileyici bir tören yapılır, o yerin Müslüman Türkler tarafından alınmış olduğu herkese
hissettirilirdi. Bu tören sırasında yapılanları şöyle sırayabiliriz:

Görevli askerler içeri girip kale burçlarına Türk bayraklarını dikerlerken müezzinler de surların üstünde fetih
   ezanları okurlar.

Ezanlar okunup tekbirler getirildikten sonra Mehter Takımı büyük bir şaşaa ile nevbet vurur.

Artık şehre girilmiştir... Orada bulunan en büyük kilise camiye dönüştürülür. Bunun için de öncelikle çan
   kulelerinden ezan okunur.

Sıra bu caminin adının değiştirilmesine gelmiştir. Ayasofya örneğinde olduğu gibi eski adının yanına "cami"
   kelimesi eklenerek anıldığı gibi "Fethiye" de denebilir. "Kilise Camii" adıyla anılanlar vardır.

Kaleyi fetheden padişah ya da kumandan ilk cuma namazını öteki komutan ve askerleriyle birlikte bu camide kılar.

Cuma hutbesi padişah adına okunur. Bu, ülkenin yeni sahibin ilanı demektir.

Fethedilen yerde kılınan ilk cuma namazında genellikle din adamlarının en büyükleri imamlık eder ve hutbe okurlar.

Bu gibi camiler fethin sembolü olarak görüldüğünden büyük önem taşırlar. Bir bakıma o camiler yalnızca ibadet
yeri olmaktan çıkar; milli, tarihi ve hatta askeri bir abide hüviyetine bürünür.

Cumhuriyet döneminde müzeye dönüştürülmesine rağmen milletimizin Ayasofya'ya hâlâ cami gözüyle bakması ve
öyle görmek istemesi onun sembol oluşundan dolayıdır.

Osmanlılar tarafından camiye çevrilen ilk kilise, 1288 yılında Osman Bey tarafından alınan Karacahisar'daki 
kilisedir. İlk cuma hutbesi de burada okunmuştur.

6 Nisan 1326'da Bursa'ya giren Orhan Gazi ilk iş olarak Aya Elya adıyla bilinen kilise ile hemen ardından Büyük
Hisar Kilisesi'ni camiye çevirmiştir.

Orhan Gazi zamanında camiye çevrilen önemli kiliselerden biri de İznik'tekidir. Türk - İslam dünyasında olduğu gibi
haçlı dünyasında da önemli bir yeri olan İznik 1331 yılında kesin olarak fethedilince, orada bulunan ve ünlü
"İznik Konsil"i'nin toplanma yeri olan Ayasofya Kilisesi camiye dönüştürüldü.

Altı yüz yıllık Osmanlı tarihi boyunca yüzlerce, binlerce fetih yapıldı ve bir o kadar kilise camiye dönüştürüldü.
Şimdi o camilerin bir bölümü amaca uygun olarak kullanılıp bizi gururlandırırken, bir bölümü düşmanlarca yakılıp
yıkıldı, bir bölümü de yadellerde boynu bükük, öylece duruyor!