Osmanlı Padişahları -35



Sultan V. Mehmed Reşad Han


Babası : Sultan Abdülmecid
Annesi : Gülcemal Sultan
Doğduğu Tarih : 2 Ekim 1844
Padişah olduğu tarih : 27 Nisan 1909
Öldüğü Tarih : 3 Temmuz 1918

Sultan Mehmed Reşad, otuzbeşinci padişah olarak Osmanlı tahtına çıktı. Sarayda iyi bir eğitim alarak yetişti. İyi Farsça öğrenmiş, tarih kitapları okuyarak Türk tarihini iyi incelemişti. Devlet idaresini teslim alıncaya kadar, dört padişah dönemini yaşamış, önemli deneyimler kazanmıştı. Osmanlı Sultanları içinde en yaşlı şehzade olarak, 65 yaşında padişah olmuştu.

İktidarı teslim aldığında, Osmanlı Devleti meşrutiyetle idare ediliyordu. Yani sultan yetkilerini seçilmiş bir Meclis ile paylaşıyordu. Sultan Reşad ağabeyi II. Abdülhamid döneminde, I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyetin ilan edilmesini yaşamıştı. Ülkenin içinde bulunduğu siyasî çekişmeler, İttihat Terakki Partisi’nin tutumu, ağabeyinin sürgüne gitmesine sebep olmuştu. Yakın çevresine “ben işe karışacak olursam, biraderin suçu ne idi?” diyerek, devlet işlerine fazla karışmadığını ima ediyordu. Ülke ise en zor günlerini yaşıyordu. İttihat Terakki Partisi Meclis’te çoğunluğu bulunmasına rağmen, sorunlar karşısında yetersiz kalıyordu. Ekonomik durum düzeltilemediğinden borçlanmalar devam ediyordu.

Bu tarihlerde Anadolu, Batı Devletleri’nin ve Rusya’nın çıkarlarının çatıştığı bir coğrafî alan olmuştu. İtalya hepsinden önce davranıp, Trablusgarb’ı kendine bağlamak için askerî harekete geçmiş, kısa bir süre sonrada oniki adayı ele geçirmişti. Yüzyılın sonunda kurulan Karadağ ve Sırbistan ise Bulgarlarla da anlaşıp Balkan Savaşı’nı başlatarak, Edirne-Çatalca’ya kadar gelmişlerdi. Devlet, II. Balkan Savaşı ile durumunu kurtarmış ve işgalcileri Edirne sınırları dışına çıkarabilmişti. Barış görüşmeleri tamamlanmadan I. Dünya Savaşı başlamış, Osmanlı Devleti de Almanya’nın yanında savaşa katılmıştı.

Belki de tarihimizin en önemli dönüm noktası Kasım 1914 savaşa katılmamız ile 30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi’nin imzalanması arasında geçen zaman sürecidir. Savaşa Osmanlı İmparatorluğu adına İttihat Terakki Partisi ileri gelenleri Cemal, Talat ve Enver Paşalar karar vermişlerdi. Savaş sırasında devletin adı “İstanbul Hükûmeti” olmuştu. 3 Kıtaya yayılan İmparatorluk sadece İstanbul ve çevresindeki alanda sıkışıp kalan küçük bir coğrafi bölgenin içinde iktidar gücü oluşturabilmişti.

Sultan Mehmed Reşad, orta boylu, açık tenli, mavi gözlü, kır sakallı ve biraz topluca idi. Kendisini iyi yetiştirmiş, nazikliği ve terbiyesi ile çevresinin ilgisini çekmiştir. Çok hassas bir yapıya sahip olup, kendisine hizmet edenlere de nazik davranırdı. Çok kuvvetli bir hafızası vardı. Yaşına göre kitap ve gazeteleri gözlüksüz okuyabilirdi.

27.04.1909 II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesi.
V. Mehmed’in (Mehmed Reşad) Padişahlığı.
05.05.1909 Tevfik Paşa’nın istifası, Hüseyin Hilmi Paşa’nın sadareti.
28.12.1909 Hilmi Paşa’nın istifası, Roma Elçisi Hakkı Bey’in sadareti.
19.01.1910 Çırağan Yangını.
01.04.1910 Arnavutluk isyanı.
03.07.1910 Rumeli’de bulunan kilise ve okullarla ilgili kanunun kabulü.
29.07.1910 Bağdad demiryolu hakkında Osmanlı-İngiliz görüşmeleri.
19.08.1910 Bağdat ve İran demiryolları hakkında Alman-Rus Anlaşması.
03.1911 İtalya’nın Osmanlı Devletine harp ilânı.
Arnavutluk’daki Katoliklerin ayaklanması.
05.06.1911 Sultan Reşad’ın Rumeli gezisi.
06.1911 Arnavutluk isyanının bastırılması.
28.07.1911 İtalya’nın Trablusgarp ve Bingazi’den Osmanlı kuvvet ve yönetiminin çekilmesi hakkında ültimatomu.
23.08.1911 Fas hakkında Alman-Fransız anlaşması.
29.09.1911 Hakkı Paşa’nın istifası, Said Paşa’nın sadareti.
İtalya’nın Osmanlı Devleti’ne harp ilanı.
Babıâli’nin büyük devletlere başvurusu, Trablusgarp işine karışmamaları isteği.
01.10.1911 İtalyanların Trablusgarp ablukası.
23.10.1911 Rusların Boğazlar üzerinde istekleri.
31.10.1911 Babıâli’nin İngiltere’ye ittifak önerisi.
03.11.1911 Sırp-Bulgar ittifakı.
05.11.1911 İtalyanların Trablusgarp’ı ilhakı kararı.
04.12.1911 Türk-Bulgar sınır çatışması.
16.12.1911 Hükûmetin “Kanun-i Esasi”nin 35. maddesindeki değişiklik tasarısı.
25.12.1911 Trablusgarp işinde Rusya’nın arabuluculuk önerisi.
29.12.1911 Trablusgarp işinde Büyük devletlerin arabuluculuk önerisi.
30.12.1911 Hakkı Paşa’nın istifası, Said Paşa’nın sadareti.
01.01.1912 Said Paşa’nın yeniden sadareti.
18.01.1912 Mebusan Meclisi’nin dağıtılması.
18.04.1912 Yeni Mebusan Meclisi’nin açılması.
17.05.1912 İtalyanların Oniki Ada’yı ele geçirmesi.
10.06.1912 Arnavutluk ayaklanması.
09.07.1912 Harbiye Nazırı Mahmud Şevket Paşa’nın istifası.
17.07.1912 Said Paşa’nın istifası, Sadaretin Tevfik Paşa’ya önerilmesi.
18.07.1912 İtalyanların Çanakkale Boğazı’na saldırısı.
22.07.1912 Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın sadareti.
02.08.1912 Karadağ’lıların sınır üzerine saldırıları
08.10.1912 Balkan Harbi’nin başlaması.
15.10.1912 Osmanlı-İtalyan barışı (Ouchy Anlaşması)
29.10.1912 Gazi Ahmed Muhtar Paşa’nın istifası, Kamil Paşa’nın sadareti.
01.11.1912 Sürgünde bulunan Sultan Abdülhamid’in Selânik’den İstanbul’a nakli.
23.01.1913 İttihat ve Terakki’nin darbesi.
Kamil Paşa’nın azli, Mahmut Şevket Paşa’nın sadareti.
30.05.1913 Balkan Harbi’nin sona ermesi. (Londra barışı)
11.06.1913 Şevket Paşa’nın öldürülmesi, Halim Paşa’nın sadarete geçmesi.
İttihat Terakki’nin güçlü iktidar dönemi.
21.07.1913 İkinci Balkan Harbi, Edirne’nin düşmandan alınması.
14.12.1913 Alman Askeri Islahat Heyeti’nin İstanbul’a gelmesi.
08.02.1914 Doğu Anadolu hakkında Osmanlı-Rus Anlaşması.
15.02.1914 Alman-Fransız anlaşması.
Osmanlı ülkesindeki çıkar alanlarının belirlenmesi.
06.03.1914 Güneybatı Anadolu hakkında İngiliz-İtalyan anlaşması.
14.04.1914 Padişah tarafından Meclis-i Mebusan’ın yeniden açılışı.
25.04.1914 Doğu Anadolu’ya gelecek iki yabancı müfettişin sözleşmelerinin imzalanması.
15.06.1914 Anadolu’da İngiliz-Alman çıkarlarını tespit eden anlaşma.
28.06.1914

Avusturya Veliahdı Arşıdük Ferdinand’ın Saray Bosna’da öldürülmesi.

28.07.1914 Avusturya’nın Sırbistan’a harp ilanı.
01.08.1914 Almanya’nın Rusya’ya harp ilanı.
02.08.1914 Osmanlı-Alman anlaşması, Osmanlı seferberliği.
Meclisi Mebusan’ın süresiz kapatılması.
03.08.1914 Almanya’nın Fransa’ya harp ilanı.
10.08.1914 Almanya’dan satın alınan, Goben (Yavuz) ve Breslo (Midilli) gemileri Boğazlarda.
05.09.1914 Kapitülasyonların kaldırılması kararı.
09.09.1914 Alman harp gemilerinin Osmanlı Donanmasına katılması.
Amiral Suşon’un Osmanlı Donanma komutanı olması.
27.10.1914 Osmanlı Donanması’nın Karadeniz’e çıkışı.
Ruslarla çatışma.
02.11.1914 Rusya’nın Osmanlı Devleti’ne harp ilanı.
05.11.1914 İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı Devleti’ne harp ilanı, İngiltere’nin Kıbrıs’ı ilhakı.
06.11.1914 Rus Donanmasının Karadeniz limanlarını topa tutması.
11.11.1914 Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Harbi’ne girmesi.
23.11.1914 “Cihad-ı Ekber” kararı ve ilanı.
18.12.1914 Sarıkamış harekâtı.
04.01.1915 Türk Ordusu Romanya’da.
11.01.1915 Yeni Osmanlı-Alman anlaşması.
03.02.1915 Türk Kuvvetleri Süveyş kanalında.
19.02.1915 Çanakkale’ye ilk düşman saldırısı.
25.02.1915 Çanakkale’ye ikinci deniz saldırısı.
02.03.1915 Çanakkale’ye üçüncü deniz saldırısı.
04.03.1915 Çanakkale’ye çıkan İngiliz müfrezesinin geri püskürtülmesi.
06.03.1915 İngiliz ve Fransız ortak donanmasının Çanakkale tabyalarına denizden saldırısı.
18.03.1915 Çanakkale Zaferi.
28.03.1915 İngiliz Donanmasının İzmir’i bombalaması.
12.04.1915 Şuabiye (Irak) yenilgisi.
15.04.1915 Van’da Ermeni ayaklanması.
17.04.1915 Şidak’da Ermeni ayaklanması.
18.04.1915 Bitlis’de Ermeni ayaklanması.
20.04.1915 Van şehir içinde Ermeni ayaklanması.
25.04.1915 İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin Gelibolu kıyılarına asker çıkarmaları. (Gelibolu harekât ve muharebelerinin başlaması)
09.05.1915 Gelibolu’da çetin muharebeler.
19.05.1915 Arıburnu muharebeleri.
02.06.1915 Ermenilerin harp ve harekât sahasından çıkarılmaları kararı.
08.08.1915 Conkbayırı muharebeleri.
09.08.1915 Mustafa Kemal’in Anafartalar Grup komutanlığı ve Conkbayırı’nı alarak İngilizleri Tuzla gölüne sürmesi, kesin mağlubiyetleri.
19.08.1915 İtalya’nın Osmanlı Devleti’ne harp ilanı.
06.09.1915 Osmanlı-Bulgar anlaşması.
21.10.1915 Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının taksimi hakkında anlaşmaların başlaması.
20.12.1915 Düşmanın Gelibolu’dan (Çanakkale) çekilmeye başlaması.
03.01.1916 Sayks-Piko Anlaşması (Anadolu’nun taksimi)
09.01.1916 Düşmanın Çanakkale cephesinden çekilmesi.
01.02.1916 Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi’nin intiharı.
27.06.1916 Mekke Şerifi Hüseyin’in isyanı.
02.06.1916 Rusların Karadeniz illerini işgali.
07.1916 Rusların Gümüşhane ve Erzincan’ı işgali.
30.08.1916 Osmanlı Devleti’nin Romanya’ya harp ilanı.
20.10.1916 Gizli taksim anlaşmalarına İtalya’nın katılması.
02.11.1916 Babıâli’nin Paris ve Berlin andlaşmalarının kaldırması.
03.11.1916 Mustafa Kemal’in Vestan’ı Ruslar’dan geri alışı.
07.12.1916 İngiltere’nin Türkiye’yi yok etme kararı.
12.12.1916 Osmanlı ve Müttefiklerinin barış önerileri.
03.02.1917 Said Halim Paşa’nın istifası, Talat Paşa’nın sadareti.
11.03.1917 Bağdad’ın düşman eline geçmesi.
03.1917 Rusya’da devrim ve ayaklanmalar.
04.1917 Amerika’nın İtilâf Devletleri yanında harbe katılması.
01.07.1917 Yunanistan’ın Osmanlı ve Müttefiklerine karşı harp ilânı.
07.11.1917 Aile kararnamesi’nin kabulü.
08.11.1917 Güney cephesinde geri çekilme.
11.1917 Rusya’da Bolşevik iktidarı.
04.12.1917 Osmanlı-Rus ateşkesi.
15.12.1917 Brest-Litovsk görüşmelerinin başlaması.
10.02.1918 II. Abdülhamid’in ölümü.
12.02.1918 Doğu Anadolu’da ordunun ilerlemesi.
Rusların işgal bölgelerinden çekilmeleri.
13.02.1918 Erzincan’ın kurtuluşu.
24.02.1918 Trabzon’un kurtuluşu.
27.02.1918 Kars, Ardahan ve Batum’un geri alınması.
03.03.1918 Brest-Litovsk barış antlaşması.
13.03.1918 Erzurum’un kurtuluşu.
07.04.1918 Van’ın kurtuluşu.
03.07.1918 V. Mehmed Reşad’ın ölümü.
VI. Mehmed Vahdettin’in Padişah oluşu.



1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
 36

Anasayfaya dön Konulara dön
Sadakat.Net©İslami web hizmetleri