Tartışmanın on zararı vardır
Bir doğrunun, bir hakkın
meydana çıkması için, ilmi bir tartışma yapmakta mahzur var mıdır? CEVAP
Hakkı açıklamak niyetiyle
de olsa, başkalarını mağlup etmek için yapılan münazaralar [tartışmalar]
zararlıdır. Bir kimsede tartışmada galip gelme sevgisi, hakkı karşısındakinin
ağzından duymaktan daha sevimli gelirse, her kötülüğün içine girmiş
demektir. İçki içmekle diğer günahları işlemek arasında muhayyer bırakılan
kişi, içkiyi hafif görüp içerek, diğer günahları da işlediği gibi, tartışmayı
kazanma arzusu, diğer kötülüklere sebebiyet verir. Hadis-i şerifte,
(Hitabeti kuvvetli ve münakaşacı olan, faydalı
amelden mahrum kalır) buyurulmuştur. Tartışmanın on zararı vardır: 1- Tartışma hasede yol açar Hadis-i şerifte, (Hased, ateşin odunu
yediği gibi, hasenâtı yer) buyuruldu. (İ.Mace) Tartışmada gâlip gelen
de, mağlup olan da zararlıdır. Mağlup olana, (Falanca senden daha ileri
görüşlüdür) denince, gâlip gelene haset etmeye başlar. Tartışmada galip
gelen kimse, kendini üstün görmeye başlar. (Falanca, kendi yoluna girmek
için beni davet etmişti. Fakat kendisi hakkı görünce bizim yolumuza
girmeye mecbur kaldı) der, kendini üstün görmeye çalışır. Hadis-i şerifte,
(Allahü teâlâ, kibredeni alçaltır, tevâzu edeni
yükseltir) buyuruldu. (Taberani) 2- Hakkı küçük görmeye sebep olur Tartışmacı, kendini
üstün görme hastalığından kurtulamaz. Her zaman kendisinin hakim olmasını
ister. (Niye hep kendin konuşuyorsun) diyenlere, (Biz böyle davranmakla
ilmin izzetini koruyoruz) der. Hasmının bildirdiklerine önem vermez,
onun delillerini küçük görür. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Hakkı küçük görmek kibirdendir.) [İ.Gazali] 3- Kin tutmaya yol açar Kendi fikrinin kabul
edilmediğini gören tartışmacı, karşısındakine kin besler, bazen ömür
boyu onu affetmez. Kin bir felakettir. Hadis-i şerifte, (Mümin kinci olmaz) buyurulmuştur. (İ.Gazali) 4- Gıybete sebep olur Tartışmacı, hasmının
sözlerini naklederek, (O şöyle dedi, ben şöyle cevap verdim) diyerek
kendini gıybetten kurtaramaz. Her ne kadar hasmının söylediği sözleri
doğru olarak nakletse bile, maksadı onun acizliğini göstermek olduğu
için, hasmı da bu konuşmalardan razı olmayacağına göre, sözleri gıybet
olur. Halbuki Allahü teâlâ gıybet etmeyi, ölü eti yemeye benzetmiştir. 5- Övünmeye sebep olur Tartışmacı, galip gelirse,
kendini övmekten kurtaramaz. (Şu delilleri getirerek onu susturdum)
diye kendini över. Halbuki, (Çirkin olan doğru, kişinin kendini övmesidir)
denilmiştir. Allahü teâlâ da kendimizi övmekten bizi men ederek, (Elbette Allahü teâlâ, kendini beğenip övünen
hiç kimseyi sevmez) buyurmaktadır. (Lokman18) Arkadaşını mağlup etmekle
övünen bir cemiyette, kardeşliğin tesisi mümkün olur mu? Övünmek, başkasını
hakir, aşağı görmekten ileri gelir. Halbuki hadis-i şerifte buyuruldu
ki: (Din kardeşini hakir görmek, kötülük olarak yeter.) [Müslim] 6- Kusur araştırmaya sebep olur Tartışmacı, hasmını
yenmek için onun gizli kusurlarını araştırmaktan kendini alamaz. Nerede
ne demiş, diye araştırır. Halbuki Allahü teâlâ, tecessüs etmeyi, yani
başkalarının kusurlarını araştırmayı men etmiştir. Tartışmacı, hasmının
bedeni kusurlarını imâ ile de olsa söyler. Mesela; hasmı gözlüklü ise,
(Bu gerçekler gözlükle görülmez, gerçeği görmek için gözlük kâfi değildir)
diyerek hasmının, gözündeki kusurunu, bedeni kusurlarını ilmi noksanlığı
için bir özür sayar. 7- Zarara sevinmeye sebep olur Tartışmacı, hasmının
yenilerek kötü duruma düşmesine sevinir. Halbuki hadis-i şerifte
buyuruldu ki: (Kendisi için sevdiğini, din kardeşi için sevmeyen kâmil mümin
olamaz.) [Buhari] 8- Nifaka, riyaya yol açar Tartışmacı, zahiren
hasmına sevgi gösterir. O ise bu sevgisinin yalan olduğunu bilir. Bu
ise nifaktır, münafıklık alametidir. Tartışmacı halkın gözüne, gönlüne
girebilmek için bazen demagojiye sapar. Halka yaranmak ise riyadır.
Hadis-i şerifte, (Riya küçük şirktir) buyuruldu. (Taberani) Dil ile sevgi gösterip,
kalben bir mümine buğzeden, lanete müstehak
olur. 9- Hakkı kabul etmemeye sebep olur Tartışmacının nefret
ettiği şey, hakkın hasmının ağzından çıkmasıdır. Halbuki hakkı kabul
etmemek gibi büyük felakettir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Allah’ın en sevmediği kimse, hakkı kabul etmekte inat edendir.)
[Buhari] 10- İnada sebep olur
İnat, karşımızdakini
aşağı görmeye, ondan nefret etmeye, ona düşmanlık beslemeye yol açar.
Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Din kardeşine itiraz etme, boş konuşma, [üzücü] şaka yapma
ve verdiğin sözden cayma!) [Tirmizi]] |
Anasayfaya dön | Konulara dön |
Sadakat.Net©İslami web hizmetleri |