Nasihat nasıl olmalıdır? CEVAP
Nasihat, Allahü teâlânın bir kimseye verdiği nimetin onda kalarak, dinine ve dünyasına faydalı olmasını istemek demektir. İlim sahipleri, emr-i maruf ve nehy-i münker yapmalı, yani iyiliği yaymaya, kötülükten sakındırmaya çalışmalıdır! Nasihatten uzak kalan kalb kararır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Dinin temeli nasihattir.)
[Buhari] (Hayra sebep olana, bunu yapanın ecri kadar sevap verilir.) [Müslim] (Kendi için istediğini din kardeşi için de istemeyen, iman
etmiş olmaz.) [Buhari] (Allah’ın en çok sevdiği kimse, çok nasihat edendir.) [İ. Ahmed] Nasihat dört çeşittir
1- Allahü teâlânın
var olduğunu, bir olduğunu, bütün kemal ve cemal sıfatlarının Onda bulunduğunu,
Ona layık olmayan sıfatların, ayıpların, kusurların Onda bulunmadığını,
halis niyet ile Ona ibadet etmek gerektiğini, gücü yettiği kadar Onun
rızasını almaya çalışmasını, Ona isyan edilmemesini, Onun dostlarına
muhabbet, düşmanlarına muhalefet edilmesini, Ona itaat edenleri sevmeyi
ve isyan edenleri sevmemeyi, nimetlerini saymayı ve bunlara şükretmeyi,
bütün mahluklarına acımayı, Onda bulunmayan sıfatları Ona söylememeyi
bildirmek, Allahü teâlâ için nasihat etmek olur. 2- Kur'an-ı kerimde
bildirilenlere inanmayı, emredilenleri yapmayı, kendi aklı ile, görüşü
ile uydurma tercümeler yapmamayı, onu çok ve doğru olarak okumayı, ona
abdestsiz el sürmek caiz olmadığını, insanlara bildirmek, Kur'an-ı kerim
için nasihat etmek olur. 3- Muhammed aleyhisselamın
bildirdiklerinin hepsine inanmak gerektiğini, Onun sünnetlerini yapmayı
ve yaymayı, Onun güzel ahlakı ile huylanmayı, Al, Eshabını ve ümmetini
sevmeyi bildirmek, Resulullah için nasihat olur. 4- İnsanlara dünyada
ve ahirette faydalı olan şeyleri yapmak ve zararlı olan şeyleri yapmamak
gerektiğini ve kimseye eziyet etmemeyi, kalb kırmamayı, bilmediklerini
öğretmeyi, kusurlarını örtmeyi, farzları emretmeyi, haramlardan nehyetmeyi, bunların hepsini tatlılıkla bildirmeyi, küçüklere
merhamet, büyüklere hürmet edilmesini, kendilerine yapılmasını istemediklerini
başkalarına da yapmamalarını, onlara bedenleri ile, malları ile yardım
edilmesini bildirmek de, bütün insanlar için nasihat etmek olur. Hadis-i şerifte buyuruldu
ki: (Müslümanlara yardım etmeyen, onların iyilikleri ve rahatları
için çalışmayan, onlardan değildir. Gece ve gündüz, Allah için ve Kur'an-ı
kerim için ve Resulullah için ve devlet reisi için ve bütün müslümanlar
için nasihat etmeyen kimse de, bunlardan değildir.) [Taberani] İlmiyle amil olmayanın
sözleri her ne kadar tesirsiz olsa da, sözü tesirli olan İslam âlimlerinin
hikmetli sözlerini naklederek, iyiliği emredip kötülükten sakındırmak
gerekir. Nasihati rıfk ile söylemeli,
sert olmamalıdır. Hadis-i şerifte buyurulmuştur ki: (Emr-i maruf yapan, yumuşak ve şefkatle yapmalıdır.) [İ. Gazali] Ayrıca nasihati gizli yapmalıdır. Herkesin yanında yapmak, onu teşhir etmek ve elâleme rezil etmek olur. İmam-ı Şafii hazretleri buyurdu ki: (Arkadaşına gizli nasihat eden gerçek öğüt vermiş ve onu yükseltmiş olur. Halk arasında nasihat vermeye kalkan onu rüsvay ve perişan etmiştir.) Salih âlimler
Herkes doğruyu, doğru
olan öğüdü kabul etmez. Doğru olan öğüdü kabul edenler iyi kimselerdir.
Kur'an-ı kerimde buyuruluyor ki: (Allah’tan korkan öğüt kabul eder.) [Ala 10] Herkes Allah’tan hakkıyla
korkmaz. Salih âlimler daha çok korkar. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Kulları içinde ancak âlimler Allah’tan korkar.) [Fatır 28] Hadis-i şerifte de,
(Hikmetin başı Allah korkusudur) buyuruluyor.
(Beyheki) Hikmetin bir çok manası
vardır. Faydalı ilim, fen ve sanat, manevi ilim gibi manalara gelir.
Şu halde Allah’tan korkup haramlardan kaçan ve ibadetleri yapan kimsenin
hikmet sahibi, akıllı biri olduğu anlaşılır. Hadis-i şerifte, (En akıllınız, Allah’tan en çok korkan, dinimizin emir ve yasaklarına
en güzel şekilde riayet edendir) buyuruldu. (İ. Gazali) Sözümüzün tesir etmesi
için önce o işleri kendimiz yapmamız gerekir. Allahü teâlâ, (Önce kendine, sonra başkalarına vaaz et!
Böyle yapmayan benden utansın!) buyuruyor. Nasihat, uygun şekilde
yapılırsa tesir eder. Kur'an-ı kerimde buyuruluyor ki: (Onlara nasihat et, nasihat müminlere elbette fayda verir.) [Zariyat 55] Günah işleyene tatlı
sözle nasihat edilir. Dinlemezse, fitne çıkacak ise edilmez, susulur.
Sözü dinlenecek ise, sert söylenir. Kötü söylenmez. (Hindiyye) |
Anasayfaya dön | Konulara dön |
Sadakat.Net©İslami web hizmetleri |