Adakla ilgili çeşitli meseleler

İki kişinin bir koyunu adaması caiz midir?

CEVAP

Hayır caiz değildir.

Bir işim olursa, bir koyun kesmeyi adamıştım. Fakat koyun alacak param yoktur. Bunun yerine kırk Yasin okusam olur mu?

CEVAP

Koyun kesmeyi adadığınız zaman, hayvan alacak paranız var idiyse, adağınız sahihtir. İşiniz olduğu zaman elinize para geçince kesersiniz. Yerine Yasin-i şerif okumakla adaktan kurtulmuş olamazsınız. Eğer koyun kesmeyi adadığınız zaman, hayvan alacak paranız yok idiyse, adağınız sahih olmamıştır. Bir şey kesmeniz gerekmez. Şimdi kırk Yasin adayıp okumanızda mahzur olmaz.

Kalbimden "Annem hastalıktan kurtulursa Allah rızası için bir koyun keseceğim" dedim. Böyle söylemek adak olur mu?

CEVAP

Kalben söylemekle adak olmaz. Dil ile söylemek gerekir.

Zenginin, hayatının nimetine şükür olarak kesmeyi niyet ettiği hayvanı kesmesi vacip olur mu?

CEVAP

Evet, vacip olur.

Adağımızı kesmeyip, parasını ablamın oğluna verebilir miyiz?

CEVAP

Adağı kesmek şarttır. Yeğeniniz zengin değilse, etini ona verebilirsiniz. Adağı yerine getirmek vacip olduğu için, bedeli verilmez. Eğer Kurban Bayramında kesilememişse, bedeli tasadduk edilir. Kurban denilmemişse, adak hayvanı her zaman kesilebilir. Gecikse de, yine bedeli verilmez, kesmek gerekir.

Şu işim olursa sevabını imam-ı Rabbani hazretlerine bağışlamak üzere 3 Yasin-i şerif okumak nezrim olsun, dediğimizde Yasin-i şerifleri üçünü peş peşe, hiç ara vermeden mi okuyacağız yoksa ayrı zamanlarda okusak olur mu?

CEVAP

Peşpeşe okumak iyi olur. Ayrı zamanlarda da okumak caizdir.

Şu işim olursa filana şunu vereceğim diye, yani isim söyleyerek adak yapıldığında o söylediğimiz kişiye değil de başkasına vermek caiz olur mu?

CEVAP

O kişinin fakir olması gerekir. Fakir değiştirilebilirse de, para miktarı ve verilecek şey değiştirilemez.

Eğer bir daha sigara içersem bir altın bir fakire vermek nezrim, yani adağım olsun dedim. Sigara içersem fakire altın vermek zorunda mıyım?

CEVAP

Adak, murat edilen şey için yapılır. Mesela, (Falanca ile evlenirsem, fakire bir altın vermek nezrim olsun) denirse, evlenince adağını yerine getirmek zorundadır. Sigara içmemek için yemin edilebilir. Mesela (Eğer bir daha sigara içersem bir altın bir fakire vereceğim) diye yemin ederseniz, sigara içtiğiniz zaman bir altını bir fakire vermek zorundasınız.

On kişi cemaatle nafile namaz kılmayı adadık. Ayrı mı kılınır?

CEVAP

Evet. 

Benim bir nezrim var fakat bu nezrim daha hasıl olmadı. Ben bu nezrimi şimdiden yaparsam, nezrim hasıl olduktan sonra yeniden tekrarlamam gerekir mi?

CEVAP

Nezrin gerçekleşmeden nezir yerine getirilmez. Getirilse bile, tekrar yenilemek gerekir.

(İyi olursam, zengine şunu vereceğim) dense, adak olur mu?

CEVAP

Olmaz.

(Eyüp’te iki ay namaz kılacağım) dedim, nezrim sahih mi?

CEVAP

Sahih değildir. Namaz kılmak zaten farzdır.

Fakir, (İnşallah kurban keseceğim) dedi. Ama kesemedi. İnşallah dediği için adak olmaz mı?

CEVAP

Adak olur.

(Orucu Mekke’de tutacağım) diye nezreden, Mekke’de mi tutar?

CEVAP

Hayır. O şarta uymak şart değildir. Dilediği yerde tutar.

(İşim olursa, tavuk kesip fakire vereceğim) demek adak mı?

CEVAP

Evet.

Bir koyun adamıştık. Bunun yerine bir inek kessek adağımız yerine gelmiş olur mu?

CEVAP

Evet.

Bir inek adayan, bunun yerine 7 koyun kesebilir mi?

CEVAP

Evet.

(İnşallah onun yerine hacca giderim) demek adak olur mu?

CEVAP

Adak değil, temennidir.

(Yemek var mı, yarın oruç tutacağım) demek adak olur mu?

CEVAP

Haber vermek olur, adak olmaz.

(Hastam iyi olursa, şu kadar şeftali vereceğim) diye adakta bulunulsa, hasta iyileşince şeftaliyi vermek vacip olur mu?

CEVAP

Elbette.

Adak hayvanının hepsini fakir misafirlere yedirmek caiz mi?

CEVAP

Evet.

Adanan para yerine, o değerde din kitabı vermek caiz mi?

CEVAP

Caiz olmaz

(Şu iş olursa, kellemi keserim) demek adak olur mu?

CEVAP

Olmaz.

Mevlit okumak adamıştım. Kur'an okusam caiz olur mu?

CEVAP

Kur'an-ı kerim okumak tercih edilir.

7 koyun adayan bunun yerine bir inek kesebilir mi?

CEVAP

Kesemez.

Bir kimse, beş günah ismini sayıp (Bu günahları işlersem şu parayı tasadduk edeceğim) diye nezretse, o günahlardan birini veya ikisini işlese, nezrini yerine getirmesi lazım mıdır?

CEVAP

Bu nezr olmaz. Murad edilen şey için nezr yapılır.

(Her sigara içişte on mark vereceğim) diye adadım. Caiz mi?

CEVAP

İmkansız şeyi nezretmek yemin olur. Kefaret verir.

Param yokken, koyun kesmeyi diye nezrettim. Bana bir koyun hediye edildi. Bunu kesmem lazım mı?

CEVAP

Nezr sahih olmamıştır. Sahih olmayan nezri kasten yapmak günahtır. Nezirden önce şartlarını öğrenmek lazımdı.

Başıma gelecek belalardan kurtulmak niyetiyle, (Bir koyun kesip müslümanlara yedireceğim) demek adak olur mu?

CEVAP

Allah rızası için diye niyet etmişse, adak olur.

Evimin önüne cami yapılırsa, evdeki halıyı sereceğimi nezrettim. Cami yapıldı. Bu halıyı fakire verebilir miyim?

CEVAP

Caminin ihtiyacı yoksa, fakire verilebilir.

Nezrimi zekat olarak verebilir miyim?

CEVAP

Kadihanda diyor ki: Bir kimse nezr yapsa sonra bu malı zekat olarak vermek istese, bu zekatı kabul olmaz. Bu malı nezr olarak vermesi lazımdır.

(Hastam iyi olursa, bir koyun kesmek veya yüz bin lira tasadduk nezrim olsun) denince, ikisinden birini yapmak kâfi mi?

CEVAP

Veya denince biri kâfidir.

(Sabah namazını her kaçırışta, üç gün oruç tutmak nezrim olsun) dedim. Nezrimi yerine getirmem gerekir mi?

CEVAP

Namazı kaza etmek kâfidir.

Adak hayvanını kesmek için ödünç almak caiz mi?

CEVAP

Parası olunca keser.

Üç sene önce adadığım koyunu, şimdi kessem caiz mi?

CEVAP

Evet.

Nezri, birkaç sene geciktirmek, günah mı?

CEVAP

Hayır. Fakat sevabı azalır.

Adak kesilirken, yanlışlıkla vacip kurban denilse caiz mi?

CEVAP

Evet.

(Bir haftada Kur'anı hatmedeceğim) diye nezredince, bir haftada bitirmek gerekir mi?

CEVAP

Hayır. Daha az veya daha fazla zamanda da bitirilebilir.

(Şu günahı işlersem, koç keseceğim) demek nezir olur mu?

CEVAP

Hayır. Murad edilen şey için nezir yapılır.

(Şu işim olursa her ay bir horoz kesip sadaka vereceğim) diye adakta bulundum. Ömür boyu mu kesmem gerekir?

CEVAP

(Her ay) denince kaç ay olduğu bilinmediği için, nezir olmaz, yemin kefareti verilir.

(Sabah namazına kalkamadığım her sefer için bir gün oruç tutacağım) diye nezretmek caiz mi?

CEVAP

Hayır.

(İyi oldum şükür. Bir kurban keseyim) dedim. Bu adak mı?

CEVAP

Evet.

Rüyamda (Kurban kesin) dediler. Uyanınca kocama anlattım. (Peki keselim) dedi. Böyle söylemesi adak olur mu?

CEVAP

Hayır.

Zengin, adakta bulunduktan sonra, fakirleşse, zengin oluncaya kadar adağını geciktirse günah olur mu?

CEVAP

Günah olmaz.

(Oğlum iyi olursa, bir milyon lira sadaka vereceğim) diye nezrettim. Para yerine aynı değerde eşya vermem caiz mi?

CEVAP

Evet.

Yarın zengin olacağım. Şimdi mülkümden çok nezr sahih mi?

CEVAP

Sahih olmaz.

Üç koç adamıştım. Yerine bir inek kesmem caiz mi?

CEVAP

Hayır.

İstenilen şey olunca da, nezr yerine yemin kefareti caiz mi?

CEVAP

Evet.

Koyun adamıştım. Soranlara aynı hayvanı kastedip kurban keseceğim dedim. Hangisi muteberdir?

CEVAP

Satın alırken yaptığı niyeti muteberdir.

Ev eşyası hariç, malı olmayan adakta bulunsa sahih mi?

CEVAP

Hayır.

Kurbanlık vasfı olmayan kuzu, sadaka olarak adanır mı?

CEVAP

Evet. Haram olmayan her mal sadaka olarak adanır.

Bir kimse, beş günah ismini sayıp (Bu günahları işlersem şu parayı tasadduk edeceğim) diye nezretse, o günahlardan birini veya ikisini işlese, nezrini yani adağını yerine getirmesi lazım mıdır?

CEVAP

Bu nezr olmaz. Murad edilen şey için nezr yapılır.

Annemin adak kurban borcu var. Vakti geçmiş. Değerini nasıl hesaplayabiliriz? Oğluna ya da damadına verebilir mi?

CEVAP

Bugün piyasaya gidilir, ortalama bir kurban kaça alınıyorsa, o değerde altın verilir. Fakirse damadına verebilir. Oğluna veremez.

Adak kurbanının sakatatları dahil her şeyi dağıtılır değil mi?

CEVAP

Evet dağıtılır.

Bir kimse bir adak adıyor, şöyle; "eğer torunum okulunu bitirirse Allah rızası için bir kurbanlık koyun keseceğim" diyor ve torunu okulunu bitiriyor. Kurban adanan kimsenin yani torunun, kurban kesilirken adak kurbanın başında olmasına gerek var mıdır?

CEVAP

Hayır. Ne adayanın ne de torunun başında bulunması gerekmez.

Adak kurbanının kanını adanan kişinin alnına vuruyorlar. Doğru mudur?

CEVAP

Yanlış. Uygun değil.

Benim adak borcum var. Ayrıca kurban bana vacip olursa, bu durumda önceliği vacip olan kurbana mı vermeliyim?

CEVAP

Adaklar her zaman kesilir, kurban bayramını beklemek gerekmez. Para elinize geçince kesersiniz. Kurban size vacip oluyorsa bayramda kurbanınızı kesersiniz.

Benim adak borcum var. (Geçen sene benim bir işim olursa bir kaç kurban kesecektim ve belirli bir yerlere (Çeçenistan ve saire) gönderecektim). Bu işimin olmasını Allahü teâlâ nasip etti. Yalnız, kaç kurban ve nereye olduğunu bir türlü hatırlayamıyorum. Ne yapmam gerekir?

CEVAP

Kurban denilince kurban bayramında kesilmesi gerekirdi. Eğer üzerinden bir kurban bayramı geçmişse, artık kesemezsiniz, bedelini, yani değerini altın olarak bir fakire vermeniz gerekir.

Nereye olması önemli değildir. Yani denilen yere vermek şartı yoktur. Fakat kurbanın adedi önemlidir. Zannınız ne ise ona göre hareket etmeniz gerekir, bir mi dediniz iki mi dediniz, hatırınızda kalan ne ise ona göre hareket edersiniz.

Eşim, isteğim yerine geldiği an Silsile-i aliyye büyüklerinin ruhlarına, hediye etmek için 3 kurban keseceğini vaad etmiş. Bu adak mıdır, yoksa dilek midir?

CEVAP

Bu adaktır. Yerine geldiği zaman, kurban bayramında kesmeniz veya kestirmeniz gerekir. Adak, fakirin hakkıdır. Eşiniz de yiyemez siz de yiyemezsiniz. Ancak bir fakire verdiğinizde, o fakir, zengin fakir istediğine yedirebilir, o zaman sizler de yiyebilirsiniz.

Okulu bitirirsem bir hayvan keseceğim dedim. Bu hayvan adak mı olmuş oluyor?

CEVAP

Evet adak oluyor. Etinden sen ve ailen yiyemez. Zenginler de yiyemez. Kardeşiniz yiyebilir.

Bir kimse askerde iken sağ salim askerliğimi bitirip dönersem bir kurban keseceğim" diye adamış. Şimdi askerden dönmüş işe girememiş ve kesecek maddi durumu yok. Bunu işe girdiğinde kesse beklemekten dolayı bir mahzuru olur mu günaha girer mi? Yoksa bu ilk kurban bayramında kesmesi mi gerekir?

CEVAP

Önce adadığı zaman, kurban kesecek parası var mıydı, kesecek gücü yoktuysa adağı geçersizdir. Kurban dediğine göre kurban bayramında keser. Kesemezse, eline para geçince, bedelini altın olarak bir veya birkaç fakire verir.

Ünye’li bir arkadaşımız var. Seneler önce bir sıkıntısı varmış. Bu giderse bir öküz keseceğim ve Ünye’de bir yemek vereceğim diye adak adamış. Şu anda ise İstanbul’da çalışıyor. İsteği olunca öküzü İstanbul’da kesiyor ve yemeği İstanbul’da veriyor. Şimdi ise aklı başına geliyor bunu Ünye’de mi yapmam gerekirdi diyor. Bu arkadaşın adağı ödenmiş midir?

CEVAP

Ünye’de kesmesi gerekmez, istediği yerde kesebilir. Adağı yerine gelmiştir.

Kayınbiraderimin her inşaata başlamadan önce kesmeyi âdet haline getirdiği hayvanın etinden zenginlerin yemesi caiz midir?

CEVAP

Zenginler ve hanımı ve çocukları yiyemez. Normal işçiler yesin diye kesmişse, yani kasaptan et alır gibi daha ucuz olur, daha uygun diye almışsa adak olmaz, herkes yiyebilir

Oğlum askerden gelince kurban kesmeyi adadım. Askerden gelince mi, yoksa kurban bayramında mı kesmem lazım?

CEVAP

Kurban bayramında kesmek lazımdır.

Arkadaş ev almış, cenab-ı Hakka şükür için acaba kurban mı kessek, yoksa bir kaç fakire bedelini sadaka olarak mı versek daha iyidir. Hangisi daha evladır diye soruyor.

CEVAP

Vacip sevabı nafile sevabından çok büyüktür, mukayese bile kabul etmez. Alınan arabaya, eve şükür için hayvan kesmeye niyet edince adak olur. Adağı da kesmek vacip olur. Etinden kendisi ve zenginler yiyemez.

Kurban lafzı geçerse kurban bayramında kesmesi gerekir, daha önce kesilse adak yerini bulmaz. Kurban lafzı geçmezse istediği zaman kesebilir. Adak ayrı, adak kurbanı ayrıdır.

Bedelini vermek daha kolay olabilir. Onun için üç beş fakire şu kadar para vereceğim diye adar ve verir. Böylece de vacip sevabı alınır.

Zenginler adak kurbanının etinden yiyemez diye yazılarınız sayesinde yeni öğrendik. Seneler evvelinde, eniştem sağ salim arabayla Türkiye’ye varınca bir koç keseceğim diyerek adak adamış, bunu yerine getirdi, kendisi adak etinden satın alıp yedi, fakat bizler bilmediğimiz için dinen zengin olduğumuz halde, yedik. Şimdi bunu nasıl düzelteceğiz? Vefat etmiş annem için de bunu düzeltebilir miyim?

CEVAP

Yenilen etin parası kadar bir para bir fakire sadaka olarak verilir.

Annem bir torunum olursa Allah rızası için 2 kurban keseceğim dedi ve bir torunu oldu. Fakat bir kurban bayramı geçti, 1 tanesini kurban bayramından sonra kesti, diğer kurbanını kesemedi bu kurbanda kurbanı kesmesi mi lazım ve ne yapması lazım? Kesilen kurban etinden kimler yiyemez?

CEVAP

Kurban bayramında kesmesi gerekirdi. Öteki de zamanında kesilmemiş oldu. Yani iki tane borcu var. Bu bayramda ikisini de kesse borç yerine gelmez. İki kurban parasını altın olarak fakir birisine bu niyetle verirseniz borçtan kurtulursunuz.

Adak etinden kesenin kendisi ana babası ve  çocukları ve torunları yiyemez. Bir de zenginler yiyemez. Zengin dediğim de borçlarını çıktıktan sonra, 96 gram altını veya bu değerde parası olan kimse demektir.

Bizim bir adak kurbanı vardı, fakat zamanı geçti. Yani ilk kurban bayramı geçti. Değerini altın olarak vermek şart mı?

CEVAP

Vaciptir.

Kardeşim, doktora eğitimi için tekrar yurt dışındaki okullara müracaat etmişti. Annem, eğer oğlumun müracaatı kabul edilirse, kendi imkanlarımızla kesemezsem oğlumun maaşıyla kurban keseceğim diye niyet etmiş. Kardeşimin müracaatı kabul edildi, yurt dışına gitti. Bizim de imkanımız kısıtlı olduğundan aradan birkaç sene geçmesine rağmen annem bu kurbanı kesemedi. Şimdi ne yapmamız gerekir? İmkanımız olduğu ilk fırsatta kurbanı kesmeli miyiz?

CEVAP

Annen oğlunun parası ile kurban keseceğim diye adakta bulunamaz, bulunursa geçerli olmaz. Bir de kendi parası o zaman var mıydı, yani adarken kurban kesecek durumda mı idi? Değil ise bir şey gerekmez, yanlış iş yaptığı için tövbe gerekir. İmkanı var idiyse, o zaman kurban dediği için ilk kurban bayramında kesmesi gerekirdi, kesemeyince parasını altın olarak bir fakire vermesi gerekir.

Adak adamak diye bir şey var mı?

CEVAP

Elbette var. Mesela kardeşim, namaz kılmaya başlarsa, yedi Yasin okuyup sevabını Ubeydullah-i Ahrar hazretlerine bağışlayacağım demek bir adak adamak olur.

Yahut falanca ile evlenirsem, Allah için bir kurban keseceğim demek adak adamak olur.

Büyük miktarda borcu olan bir tanıdığım var. Peyderpey borçlarını ödüyor. İşlerde fena değil ve dışardan biraz göz ediyorlarmış. Allah için kan akıtıp etleri işçilerine vermek istiyor. Hem de Allah’ın izniyle nazardan, kazadan beladan korunmuş oluruz diyor. Sorum şu: Borcu olanın sadaka vermesi uygun mu? Kurban parası dokunmaz diyor. Bu tip sadakalardan alacaklının hukukuna girilir mi? Sadaka vermenin de bir derecesi var mır?

CEVAP

Hemen vermesi gereken ödünç borç ile, taksitli borçların hükmü farklıdır. Taksitli borçları olan her sadakayı verir. Adak keser. Ama adak hayvanın sadece fakir olan işçiler yiyebilir, içlerinde nisabı bulan işçi varsa yiyemez. yerse onun parasını da bir fakire vermesi gerekir. Acil verilmesi gereken ödünç borcu olan bile, miktarı az olan sadaka verebilir.

Amerika’da yaşıyorum. Adak kurbanım var. Vekaletle Türkiye’de kestirebilir miyim? Yoksa bizzat benim mi kesmem gerekiyor?

CEVAP

Evet vekalet verince olur. Bizzat sizin kesmeniz gerekmez. Vekiliniz kesip fakirlere dağıtabilir.

Allahü teâlânın rızası için kurban keseceğim. Adak değil. Ev aldık, araba aldık bunun için keseceğiz. Kendimiz aile efradı bunun etinden yiyebilir mi?

CEVAP

Aldığımız evden veya arabadan dolayı Allah rızası için hayvan denilince adak olur. Başıma gelecek belalardan kurtulmak niyetiyle, Allah rızası için bir koyun keseceğim demek de adak olur. Kurban denilince hem adak olur hem de bu adağı kurban bayramında kesmek gerekir. Etinden kesenler ve zenginler yiyemez. Eti fakirlere verilir.

Yeni araba alınca arabanın tekerleği yanında veya temel atılırken temelin içinde kurban kesmek uygun mudur?

CEVAP

Yolcusu veya sevip saydığı kimse gelince, o insan için saygı hayvanı veya şükür hayvanı kesmek caiz değildir. Yolcu gelmeden veya gelince adak edilir ve adak olarak, yani Allahü teâlâ için kesilir ve etleri fakirlere yedirilirse caiz olur.

Allahü teâlânın rızası için olmayıp, yalnız hacdan gelen için ve gelen reisi karşılamak için kesilen hayvan leş olur. Kesmesi ve yemesi haram olur. Gelene ziyafet için kesmekte ise hiç mahzur yoktur.

Bir araba alınca, temel atılırken veya hasta iyi olunca, Allah için hayvan kesmeyi adayıp, etini fakirlere sadaka vermek caizdir.

Bir kimse, kestiği hayvanı Allah için kesiyorsa, ister arabanın tekerleği yanında, ister arabanın üstünde kessin mahzuru olmaz. Adak edilen hayvan yalnız Allah rızası için kesilmelidir. İnsan için, put için kesilenler yenmez.

Fakir olsun, zengin olsun, adak eden, adak edilerek kesilen hayvanın etinden yiyemez ve zekat vermesi caiz olmayanlara yediremez.

Ana-babasına, evlatlarına, karı-koca birbirine, fakir olsalar da yediremez. Yerse veya bunlara yedirirse, yenilen etin kıymetini, fakirlere sadaka verir.

Kurban kesecek misin desek, fakir de evet dese adak olur mu?

CEVAP

Adak olmaz.

Biri adak, biri akika, biri vacip olan bayram kurbanı, biri nafile, biri ölü için, biri de Peygamber efendimiz için kurban kesmek istese, bir inek kesebilirler mi?

CEVAP

Evet kesebilirler. Yedi kişiye kadar ortak olmak caizdir.

Adak etinden süt anne, süt baba ve süt kardeş yiyebilir mi?

CEVAP

Fakir veya zengin, adakta bulunursa, adak hayvanın etinden yiyemez ve zekat verilmesi caiz olmayan anasına, babasına, dedesine, evladına, torununa, kocasına veya karısına, fakir olsalar da, yediremez. Yerse veya bunlara yedirirse, yenilen etin kıymetini, fakirlere sadaka verir. Yeniden hayvan kesmek gerekmez.

Akrabasından ve evinde bulunanlardan, zekatını vermesi caiz olan büyük, küçük herkes yiyebilir. Kardeş, kayınvalide, kayınpeder, gelin, üvey anne, üvey baba, üvey evlat, süt anne, süt baba ve süt kardeş de yiyebilir. Bunların içinde zengin olanlar yiyemez. Yerlerse, adak sahibi, bunların yediklerinin kıymetini fakirlere verir. (Hindiyye)