Çeşitli nükteler 

Besmeleyle başlarız, güzel olsun kelamlar,

Allah’a hamdü sena, Resulüne selamlar.

İstişare edenler, hiç pişman olmaz elbet

Danışacak bir yerin varsa ne büyük nimet.

İstişare sünnettir, danışan dağı aşar,

Danışmayan zavallı, düz yolda bile şaşar.

Bilmemek ayıp değil, sormamak ayıp olur,

Ehline soran kişi, hakiki yolu bulur.

Meşveretin Türkçesi, ehline danışmaktır,

Başlamadan bir işe sebebe yapışmaktır.

Şaşkınlık içindesin, sendeki bu çile ne?

Eğer bin bilsen bile, sormalısın bir bilene.

Çabucak öfkelenen, çok yanlış karar verir,  

Demişler, “Keskin sirke, küpüne zarar verir.” 

Sevgi yakınlık ister, kaçan mahrum kalırmış,

Gözden ırak olanlar, gönülden de olurmuş.   

Mazlum ol, zalim olma, üzül de üzen olma!

Mahşerde hesap zordur, ezil de ezen olma!

Kötü cezasız kalmaz, eden bulur sonunda,

Elbette su testisi kırılır su yolunda.

Allah için sabreden, Sırat'ta atlı olur.

Sabır acı ise de, meyvesi tatlı olur.

Dine hizmet ederken, sıkıntıyı nimet bil!

Herkese nasip olmaz, hizmeti ganimet bil!

Kaç kötü arkadaştan, yardan aşağı atar.

Umulmadık bir anda, beş para için satar.

Kalbi kara olana, günahlar tatlı gelir.

Kalbi temiz olanlar, günahı zehir bilir.

Kötü ile dost olan, umursamaz günahı

Hak sözü duymaz olur, hatırlamaz Allah’ı

Soğuk su katmayasın, hiç kimsenin aşına,

Hayır dile komşuna, hayır gele başına.

Zararın neresinden dönülse kârdır elbet.

Henüz nefes alırken, hadi hemen tevbe et!

Eden kendine eder, belayı bulur azan,

Kendi içine düşer, el için kuyu kazan.

Cam sarayda oturan, rasgele taş atamaz

Dünyayı fâni bilen, gâilesiz yatamaz. 

Sağlığını düşünen, mideyi az doyursun!

Az yersen az uyursun, çok yersen güç uyursun.

Pehlivan sayılıyor hasmını yere vuran,

Kim öfkesini yener, odur asıl pehlivan.

Kıyamet yaklaştıkça, güçleşir uymak dîne,

Ateş almaya benzer avuçların içine.

Cenâb-ı Hak her zaman, sabreden kulu sever.

Resûlü buyuruyor: Sabreden bulur zafer.

Gafleti bırakmalı, ömür akar su gibi,

Her yerde ve her zaman, gözetmeli edebi.

Paraya gönül veren, bir gün bürünür yasa.

Şifresi unutulur, kilitli kalır kasa.

Dünyadan ahirete, ihlaslı amel taşı!

Karıncadan ibret al, yazdan karşılar kışı.

Öfkeyle kalkan kişi, ahmak nefsine uyar,

İstediğini söyler, istenmeyeni duyar.

İlmihâlini öğren, geçip gidiyor zaman,

Elbette aldanmıştır, iki günü bir olan.

Hizmet, ganîmet iken, isteme istirahat,

Dünya mihnet yeridir, salihler etmez rahat.

Cehenneme layıktır, müslümana kin güden,

Elbet sevilir seven, affedilir affeden.

Allah lanet ediyor fitne fesat saçana,

Fertlerin, toplumların arasını açana.

Tedbir dinin emridir, edilmeli riayet

Deveni sıkı bağla sonra da tevekkül et.

Dünya nimet yeridir, ahiret aşığına,

Ne koyarsan aşına, o gelir kaşığına.

Acele gidenlerin, ayakları burkulur

Acele ile kalkan pişmanlıkla oturur.

Yakını görmüyoruz, gözlerimiz uzakta,

Hep dikkatli olmalı, ayağımız tuzakta.

Yavaş ol, tökezlersin, düşüp başın yarılır,

Acele etsen de iş, olacağına varır.

Her işinden bellidir, cahil olanın hâli,

Dinden habersiz olur, bilmeyen ilmihâl.

Huzur istersen eğer, iyilik olsun yolun!

Dinimiz emrediyor: Güzel ahlaklı olun.

Acı söz çok kimseyi çekip çıkarır dinden,

Tatlı söz de yılanı çıkarır deliğinden.

Fen ve sanat müminin kaybettiği malıdır,

Kimde olursa olsun, muhakkak almalıdır!

Tevazu fazilettir, çirkindir büyüklenmek,

Sadaka gibi sevap, kibirliye kibretmek

Allah’ı tanısaydı, gafletteki insanlar,

Âlem felah bulurdu, yağar idi ihsanlar.

Mütevazı olana, tevazu ile yaklaş!

Kibirliyle dost olma, hemen ondan uzaklaş!

Rabbimiz şekle bakmaz, sadece kalbe bakar,

İmansız olan kalbi, sonsuz ateşte yakar.

İman bir muma benzer, ibadet ise fener,

Fenersiz olursa mum, gün gelir birden söner.

Elbet pişman olacak hakka inanmayan kul,

Bâtılları bırakıp hakka dayanmayan kul.

Bugün ne ekmişsen, yarın onu biçersin,

Nasıl yaşamış isen, aynen öyle göçersin!

Dinimiz emrediyor, dikkat eyle şu sese:

İlim öğrenmek farzdır, kadın erkek herkese

Nasıl yaşarsan yaşa, muhakkak öleceksin!

Neyi seviyorsan sev, bir gün terk edeceksin!

Gaflet içinde yüzme, elbet bir gün göçersin, 

Ettiğini bulursun, ektiğini biçersin!..

Sapıtmak istemezsen, önce imanı düzelt!

İlmihâlini öğren, emri yasağı gözet!

Hızlı yaşayan kişi, ölüm ile yarışır.

Unutma ki "Acele işe şeytan karışır."

Şu dünya ahiretin tarlasıdır muhakkak,

Ahmaklık olur tohum ekmeden ürün ummak.

Anarşidir ikilik, her takımı yatırır.  

Ne yapsa iki kaptan, bir gemiyi batırır. 

İslamiyet gelince, değişmişti insanlar,  

İmanla şereflendi nice puta tapanlar. 

Rabbimize kulluktur, yaratılış hikmeti.  

Dikkatli olmalı hep, bırakmalı gafleti! 

Öyle başıboş gezme, ölüm gelir muhakkak.

Söndürme imanını, ibadet zırhını tak!    

Yaratanın emrini ihlas ile eda et!  

Allah rızası için neyin varsa feda et! 

Ârife tarif olmaz, sivri sinek saz gelir,  

Anlamaz gafil olan, davul zurna az gelir. 

Bil ki salih arkadaş, iyiye rehber olur,

Kişi sevdiği ile elbet beraber olur.    

Müjde doğru esnafa, eşi yok iyilikte,  

Mahşer günü haşrolur, şehidlerle birlikte. 

Salih zengin düşünür muhtaç olan fakiri,

Bilir ona aittir malının kırkta biri.

Günah içinde yüzme, biraz kendine acı,

Artık bulmaya çalış, kalb yıkayan ilacı. 

Allah iman vermişse, daha ne vermedi ki?

Ya iman vermediyse, ona neler verdi ki?

Takva sahibi ise, yazıp konuşan eğer,

Nasihat ettiğine, sözü de tesir eder.

Kendi o şeylere muhtaç iken bir kişi,

Başkasına verirse îsâr olur bu işi.

Tefekkür, düşünerek, gerçeğe yönelmektir

İnsanın yaratılış gayesini bilmektir.

Dua hakka yalvarıp hulûsî bir kalb ile,

Kişinin muradını getirmesidir dile.

İhlâs; bir müslümanın ziynetidir, süsüdür,

Onda iman nurunun dıştan görüntüsüdür.

Şu olmalı ibadet edenin düşüncesi;

Bu, hem Allah’ın emri, hem kulluk vazifesi...

Resulullah buyurdu, bir harpten döndüğü gün;

“Geldik küçük cihaddan, büyük cihada bugün.”

Kim ki Resulullaha, tâbi olursa eğer,

Sadıklardan olmanın, saadetine erer.

Her hâliyle gösterir mümin sadakatini,

İlimle, ihlâs ile yapar ibadetini.

Sabretmek; günahlardan sakınmaktır evvela,

Sonra tahammül etmek, gelince dert ve bela.

Hayır-şer Allah’tandır, takdire sabır gerek

Bütün şerler hayrolur, her hale şükür gerek

Lüzumsuz şaka yapmak, cahillik alameti,

Yerinde susmayı bil, istersen selameti.

Müslüman Rabbimizden diler af ve merhamet,

Kendisi de herkese, aynı davranır elbet.

İyilik ve ihsanda yarışır mümin olan,

Üç günden çok küs durmaz, barışır mümin olan.

Bir hadis-i şerifte şöylece buyurulur;

“Mümin vakâr sahibi, yumuşak huylu olur.”

Hikmet, hakkı bâtıldan ayıran bir kuvvettir,

Ruhun idrak gücünü gösteren bir haslettir.

İhsan, bir insana hakkından çok vermektir,

Hakkını vermemekse zulmü reva görmektir.

Tevbe, pişman olmaktır, söz vererek Allah’a,

Yapmamaya çalışmak, o günahı bir daha.

Allahü teâlâdan çok korkmalı müslüman,

Ümit kesmemelidir, rahmetinden de bir an.

Sapık şeyh çoğaldıkça, zil takıp oynar şeytan

Kurtulamaz pislikten, rehberi karga olan.

Hayâ, çirkin olandan arınma duygusudur,

Bunun esası ise, Allah korkusudur.

Felsefeci sonradan olmayı inkâr eder.

Der ki bu âlem böyle gelmiş böyle gider. 

Şükreden kullarını Cenab-ı Allah sever

İmansız ölmek vardır, şükredilmezse eğer.

Sabır, Haktan gelene, razı olmak demektir

Her işte ve her zaman Allah’a şükretmektir.

Günah işleyenlere kâfir dememelidir,

Müslüman olanlara, hüsnü zan etmelidir.

Tevazu orta yoldur, ne gurur, ne de zül’dür,

Zıddına kibir denir, fazlası tezellül’dür.

İyi bil kibirdendir hep tevazu göstermek,

Bu aciz ve günahkâr diye kendini yermek.

Ayrılır ruh bedenden, ölüm gelir muhakkak

Gün gelir herkes için, vâki olur emr-i Hak

Dünya menfaatini kalblerinden çıkaran

Allah adamlarına denir salih müslüman

Hayat imtihanının gayet zor olanı var:

Herkese ömür boyu, namus imtihanı var.

Haset etmemek için, o kimseyi metheyle,

hediye ver, öğüt ver, iyiliğini söyle.

Bizlere esirdir söz, ağzımızdan çıkmadan 

Biz onun esiriyiz, çıkınca ağzımızdan.

Kötüleri yaşatmak, iyilere ölümdür,

Zalimleri affetmek, mazlumlara zulümdür.

Sırf yiyip içmek için, koca ömür taşınmaz

Yaşamak için yenir, yemek için yaşanmaz.

Şu dünya bir binektir, taşır binersen seni;

Binmesini bilmezsen, taşıttırır kendini.

Öyle sözler vardır ki, keser kanlı savaşı,

Yine sözler vardır ki, kestirir suçsuz başı.

Göz iki, kulak iki, ağzımız ise tektir,

çok görüp, çok dinleyip, az söylemek gerektir.

Hârisin gözü açtır, doyma ümidi yoktur.

Fakirlikten hiç korkmaz, kanaatkâr hep toktur.

Güler yüzlü olmaya, geç kalma ver kararı

Tebessümün kimseye, asla olmaz zararı.