Fıkh-ı ekberden parçalar İmam-ı azam hazretlerinin Fıkh-ı ekber kitabının bazı bölümleri şöyledir: İman Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, öldükten
sonra dirilmeye, kadere, hayrın ve şerrin Allah’tan olduğuna, hesap,
mizan, Cennet ve Cehenneme inanmak ve hepsini hak bilmektir. Allah, birdir, doğmamış ve doğurmamıştır. Ona hiçbir şey denk
değildir. O yarattıklarından hiçbirine benzemez, isimleri, zati ve fiili
sıfatıyla hep var olmuş ve var olacaktır. Onun İsim ve sıfatlarından
hiçbiri sonradan olma değildir, hepsi ezelidir. O ilmiyle daima bilir,
kudretiyle daima kadirdir. Kelam ile konuşur, yaratması ile daima halıktır,
fiili ile daima faildir. Yapılan şey mahluktur. Allah’ın fiili ise mahluk
değildir. [Fiil; iş, fail ise iş yapan demektir. Kadir, her şeye gücü yetendir.] Tevhidin aslı, Amentü’ye
inanmaktır. Kur’anda zikredilen el, yüz ve nefs gibi şeyler, keyfiyetsiz
sıfatlardır. Onun eli, kudreti veya nimetidir denilemez. Çünkü bu takdirde
sıfat iptal edilmiş olur. [Bozuk fırkalar, bizzat el yüz gibi diyerek
insana benzettikleri için, bu sıfatları aynen kabul ederek tevil etmenin
caiz olduğunu İmam-ı Gazali
hazretleri bildiriyor.] Allahü teâlâ ahirette Cennette görülecektir. Allahü teâlânın, isim ve sıfatlarının hepsi de azamet ve fazilette
eşittir, aralarında farklılık yoktur. Onun sıfatlarının hepsi, mahlukların sıfatlarından başkadır. O işitir, fakat bizim işittiğimiz gibi değil. O kadirdir, fakat bizim gücümüzün yettiği gibi değil. Biz uzuvlar ve harflerle konuşuruz. Oysaki Allah, uzuvsuz ve harfsiz konuşur. Harfler mahluktur, fakat Allah’ın kelamı mahluk değildir. Kur’an-ı kerim mahluk [yaratık] değildir, orada Peygamberlerden,
kâfirlerden, mesela Firavun ve İblis’ten naklen
verilen haberlerin hepsi Allah kelamıdır. Allah’ın kelamı mahluk değildir.
Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselamın neslini, sulbünden insan şeklinde çıkarmış, onlara
akıl vermiş, hitap etmiş, imanı emredip, küfrü yasaklamıştır. Onlar
da onun Rab olduğunu ikrar etmişlerdir. Bu, onların imanıdır. İşte onlar
bu fıtrat üzerine doğarlar. Bundan sonra küfre sapan, bu fıtratı değiştirip
bozmuş olur. İman ve tasdik eden de fıtratında sebat ve devam göstermiş
olur. Peygamberlerin hepsi de küçük, büyük günah ve çirkin hallerden
beridir. Fakat onların sürçme ve hataları vaki olmuştur. [Buna zelle
denir. Zelle, doğrular içinde en doğruyu bulamamak demektir.] Peygamberlerin mucizeleri ve velilerin kerametleri haktır.
Peygamberlerin şefaati haktır. Peygamber efendimizin şefaati
büyük günah işleyenleredir. Kıyamet günü amellerin mizanla tartılması ve Peygamber efendimizin
havzı haktır. Kıyamette, hasımlar arasında
hesaplaşma olması haktır. Cennet ve Cehennem şimdi vardır, ebediyen de yok olmayacaktır.
Eshab-ı kiramın hepsini ancak hayırla anarız. Peygamberlerden
sonra insanların en faziletlisi, Hz. Ebu Bekir, sonra diğer üç halifedir.
[Fazilet sırası, halifelik sıralarına göredir.] İman, iman edilmesi gereken şeyler yönünden artmaz ve eksilmez,
fakat yakin ve tasdik yönünden artar ve eksilir.
Müminler, iman ve tevhid hususunda birbirlerine eşittir. Fakat amel
itibariyle birbirlerinden farklıdır. [İman; dil ile ikrar kalb ile tasdiktir. İman artmaz ve eksilmez.
Ancak parlaklığında, kuvvetinde çoğalma olur. Amel, imandan parça değildir.
Günah işleyene kâfir denmez. İman herkese lazım iken, her amel herkese
lazım değildir. Mesela nisaba ulaşmayan fakir zekat vermez. Hayz ve
nifas halinde namaz kılınmaz. Fakat fakire ve böyle kadına iman lazım
değildir denemez.] Allahü teâlâ, dilediğini bir lütuf olarak hidayete ulaştırır. Dilediğini de adaletinin gereği olarak sapıklığa düşürür. Mirac haberi haktır.
Deccal’ın, Yecüc ve Mecüc’ün ortaya
çıkması, güneşin batıdan doğması, Hz. İsa’nın gökten inmesi ve diğer kıyamet alametlerinin hepsi de haktır. Kabir suali kabirde ruhun cesede iadesi ve kâfirler ile günahkâr
müminler için kabir azabı haktır. Mestler üzerine meshetmek varid olan hadise göre caiz olup; mukim için bir gün bir gece, yolcu için üç gün üç gecedir. Hadis, mütevatire yakın olduğu için inkâr edenin küfründen korkulur. Kişinin nasıl ibadet edeceğini öğrenmesi birçok ilimden daha
efdaldir. Ehl-i kıbleden olanı tekfir etmemek [namaz kılana kâfir dememek],
kimseyi imandan uzaklaştırmamak, marufu [iyilikleri] emredip, münkerden [kötülüklerden] sakındırmak, senin için takdir olunanın
mutlaka sana ulaşacağını bilmek, Eshab-ı kiramdan hiçbiri ile alakayı
kesmemek, hepsini de sevmek gerekir. Günahkâr Müslümana kâfir denmez. Günahlar, mümine zarar vermez
de demeyiz. Küfür hariç, büyük ve küçük günah işleyen, fakat tevbe etmeden
mümin olarak ölen kimsenin durumu Allah’ın dilemesine bağlıdır. Dilerse
ona Cehennemde azap eder, dilerse affeder, hiç azaba uğratmaz. İmam-ı a'zam hazretleri, âlimlerle otururken biri gelip, (Bir mümin, babasını öldürse, sonra şarap
içerek sarhoş olsa ve zina etse imanı gider mi?) dedi. Bunu işiten
âlimlerin hepsi bu suali sorana kızarak, (Bunu sormaya ne lüzum var?
Elbette imanı gider, kâfir olur) dediler. İmam-ı
a'zam hazretleri, (O kimse, çok büyük günahlar işlemişse de, yine
mümindir. Günah işlemekle iman gitmez) buyurdu. İnanılması gereken diğer şeylerden mezhebimizde olanlardan
bazıları da şöyledir: Allah, kulun güç yetiremeyeceği şeyleri onlara emretmez. Şeytan, müminden imanı zorla alamaz. Fakat kul imanı terk ederse
şeytan da onun imanını alır. Kâfir olarak ölen asla affa uğramaz, sonsuz olarak Cehennemde
kalır. Peygamberlerin ilki Adem aleyhisselam, sonuncusu Muhammed aleyhisselamdır.
Kul kendisinden emir ve yasakların kalkacağı bir duruma ulaşamaz.
Herkes, gücü yettiği ölçüde ibadet etmekle yükümlüdür. Öldürülen de, intihar eden de eceliyle ölmüştür. Ecelsiz ölüm
olmaz. Ölüler için dua edilince ve onlar için sadaka verilince ölüler
fayda görür. Evliya, peygamber derecesine ulaşamaz. |
Anasayfaya dön | Konulara dön |
Sadakat.Net©İslami web hizmetleri |