Mürüvvet
Mürüvvetin dinimizdeki yeri nedir?
CEVAP
Mürüvvet,
insanlık, yiğitlik, iyilik cömertlik faydalı olmak, iyilik yapmak arzusu
gibi manalara gelir ki, hallerin en güzeline riayet etmek demektir.
Hadis-i şerifte, (Kimseye zulmetmeyen,
yalan söylemeyen ve sözünde duran, mürüvvet sahibidir) buyuruldu.
(Edeb-ün-dünya)
Hikmet ehli zatlar buyuruyor
ki:
Mürüvvet, her zaman
sofrası açık olmak ve insanların işini görmek için hazır beklemektir.
Mürüvvet
iffetli olmak, darlıkta ve genişlikte bol bol ihsanda bulunmaktır. (Hz. Hasan)
Mürüvvet,
kulun, dinini muhafaza edip nefsini korkutması, misafirini iyi karşılaması,
münakaşalarda, güzel davranması demektir. Ululuk ise, komşuya eziyet
etmemek ve zorluklara göğüs germektir. Kerem de istemeden vermek, yerinde
yemek yedirmek, saile yumuşak davranmak ve bol vermektir. (Hz. Hasan)
Mürüvvet,
dili doğru olmak, arkadaşın kusurlarına tahammül göstermek, herkese
iyilik etmek, komşunun sıkıntısına katlanmaktır. (Hz. Hasan-ı Basri)
Mürüvvet
altıdır, üçü hazarda, üçü seferdedir. Hazarda olan; Kur'an-ı kerim okumak,
mescitleri imar etmek, Allah için kardeş bulmaktır. Seferde olan ise;
azığı çoğaltmak, yol arkadaşı ile az ihtilafa düşmek, günah olmayan
işlerde, gönül almak için şakalaşmaktır. (Hz. Rabia-i
Rai)
Mürüvvet,
açık kapı, bol yemek, insanların işini görmek için hazır olmaktır.
Mürüvvet,
sözünde doğru olmak, vaadini yerine getirmek, faydalı yerde bol harcamaktır.
Mürüvvet,
dili doğru olmak, arkadaşlarının kusurlarına tahammül etmek, herkese
çok iyilik etmektir. İnsanların elinde bulunana karşı iffetli davranıp
onlardan gelen kusurlara aldırış etmeyen gerçek mürüvvet ehlidir.
Mürüvvetin şartları:
Günahlardan temizlenmek, insafla
hükmetmek, zulümden kaçınmak, hakkı olmayan bir şeye göz dikmemek, hiç
kimseyi ücretsiz çalıştırmamak, zayıfa karşı kuvvetliye yardım etmemek,
kötüyü iyiye tercih etmemektir.
Mürüvvetin tamamı şu âyet-i
kerimede bildirilmiştir:
(Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardımı emreder. Çirkin
işleri, fenalığı ve azgınlığı da yasaklar. İyice düşünüp tutasınız diye
size öğüt verir.) [Nahl 90]
Hz. Hasan, birinin, para para
dediğini duyunca, "Allah, paraya lanet etsin. Paranın sözünü eden,
paraya tapanın mürüvveti yoktur. Mürüvveti olmayanın dini de olmaz"
buyurdu.
Dindarla oturun. Dindar bulamazsanız,
dünya ehlinin mürüvvet sahibi olanları ile oturun. Çünkü onlar, kötü
söz etmezler. (Hz. Abdulvahid b. Zeyd)
İbni Ziyad, bir kabile reisine
mürüvvetin ne olduğunu sordu. Reis dedi ki:
Bize göre mürüvvet dört şeyden
ibarettir:
1- Günah işlemekten uzak durmak. Günah
işleyen, zelil olur. Zelilin mürüvveti olmaz.
2- Malı iyi kullanmak, boşa harcamamak.
Malını iyi kullanamayıp muhtaç duruma düşenin mürüvveti olmaz.
3- Ehlinin ihtiyacı için çalışmak. Ehlini
ele muhtaç edenin mürüvveti yoktur.
4- Kendine yakışanı yiyip içmek. Bu
mürüvvet için kemal sayılır.
Kayser, Kays bin
Sabite sordu:
- En iyi akıl nedir?
- İnsanın kendini bilmesidir.
-En iyi ilim nedir?
- İnsanın cehaletini bilmesidir.
- En iyi mürüvvet nedir?
- İnsanın yüzsuyunun dökülmemesidir.
Yalancının mürüvveti, cimrinin
dostu, haset edenin ve huysuzun rahatı yoktur. (Ahnef b. Kays)
Ana-babasına
iyilik eden, akrabasını ziyaret eden, arkadaşlarına ikramda bulunan,
çoluk çocuğu ve hizmetçisi ile iyi geçinen, dinini koruyan, malını temiz
tutup fazlasını dağıtan, dilini tutan, gözünü haramdan koruyan, fuzuli
işlerden uzak duran, mürüvvet sahibidir. (Fudayl b. Iyad)
|