Uyku
adabı
Uyku adabı
nelerdir? CEVAP
Günümüzün ortalama
üçte biri uyku ile geçmektedir. Gafletle geçmemesi için uykuyu da değerlendirmek
gerekir. Müminin her hareketi şuurlu olmalıdır. Gafletle yatıp gafletle
kalkmamalıdır! Rastgele yatağa
girip uyumak doğru değildir. 1-
Yatağa abdestli girmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Abdestli yatanın ruhu Arşa yükselir ve gördüğü rüyalar
doğru olur. Abdestsiz yatanın ruhu yükselmez, gördüğü rüyalar, karışık
olur, doğru çıkmaz.)
[İ.Gazali] (Abdestli yatan, gece ibadet eden ve gündüz oruç tutan
kimse gibi sevap kazanır.) [Hakim]
2-
Misvaklanıp sağ yanı üzere kıbleye karşı yatmak sünnettir. Uyku, ibadetleri
kuvvetle ve sağlam yapmak niyetiyle olursa ibadet olur. Hadis-i şerifte
buyuruldu ki: (Âlimlerin uykusu ibadettir.) [İ.Gazali]
3- Borçları ve önemli işleri olan kimse,
vasiyetini yazmadan yatmamalıdır! Çünkü sabaha çıkacağını kimse bilemez.
Eğer vasiyetsiz ölürse, Kıyamete kadar konuşamaz. Ölüler kendini ziyaret
eder, onunla konuşmaya çalışırlar, fakat o cevap veremez. O zaman (Bu
miskin vasiyetsiz ölmüş) derler. Vasiyet olarak, varsa kul borçlarını,
namaz ve oruç kazaları gibi Hak borçlarını yazmalı, ölümünden sonra
ne yapılmasını istiyorsa bildirmelidir!
4-
Günahlarına tevbe edip uyumalıdır! Herkese iyilik yapacağına, uyandığı
zaman kimseye fenalık etmeyeceğine niyet ederek yatmalıdır! Hadis-i
şerifte buyuruldu ki: (Hiç kimseye zulüm ve kin hissi duymadan yatanın günahları
affolur.) [İ.Ebiddünya]
5-
Yatarken, gece ibadete kalkmaya niyet etmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu
ki: (Gece ibadet etmek niyetiyle yatan, fakat uyku galebe
çalıp sabaha kadar uyanamayan, niyeti sebebiyle gece ibadet etmiş gibi
sevaba kavuşur. Uykusu da kendisine Allahü teâlânın ihsan ettiği bir
sadaka olur.) [İ.Mace]
6-
İyice uyku gelmeden yatmamalıdır! Kıymetli ömrü uyku ile geçirmemelidir!
İhtiyaç kadar uyumalıdır!
7-
Yatarken Âyet-el-kürsi, üç İhlas ve bir Fatiha, iki Kuleuzüyü okumalıdır!
Salevat-ı şerife getirmelidir! "Amenerresulüyü yatsıdan sonra okumayı
âdet edinmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Gece Bekara suresinin son iki âyetini okuyana, bu iki
ayet, herşey için kâfidir.) [Müslim]
8-
Uykunun bir nevi ölüm, uyanmanın da dirilmek olduğunu düşünmelidir! Hz. Lokman, oğluna (Oğlum, ölümden şüphen
varsa, uyuma! Uyumak mecburiyetinde kaldığın gibi, ölmeye de mahkumsun.
Eğer dirilmekten şüphe ediyorsan, uykudan uyanma! Uykudan uyandığın
gibi öldükten sonra da dirileceksin) buyurmuştur.
9-
Yatarken yarınki hayırlı işleri yapabilmek için istirahat etmeye, sabah
namazına kalkmaya ve ertesi gün hayırlı işler yapmaya niyet etmeli!
Böyle niyet edenin uykusu ibadet olur. Gece uyanınca dua etmeyi âdet
haline getirmeli! Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Uykudan uyanınca, "Allahümmağfirli" derse,
duası kabul olur.)
[İ. Ebiddünya]
10-
Henüz sabah namazının vakti girmeden, yani seherde kalkmaya çalışmalıdır.
Seher vakti kalkmak berekettir. Hele sabah namazının vakti girdikten
sonra, güneş doğana kadar uyumak rızk yönünden de zararlıdır. Hadis-i
şerifte buyuruldu ki: (Sabah uykusu, rızka manidir.) [Beyheki] İbni Abbas
hazretleri, sabah vakti oğlunu uyur görünce buyurdu ki: (Oğlum, rızıkların dağıtıldığı saatte uyunur mu? Bu
saatte uyumak, tembellik alametidir, unutkanlığa sebep olur.) [Şir’a] Yatarken
Hadis-i şerifte
buyuruldu ki: (Yatarken Fatiha ve İhlası okuyan, ölüm hariç, her şerden
emin olur.) [Bezzar] (Yatarken Kâfirun suresini okuyan şirkten beri olur.)
[Tirmizi] (Yatarken Mülk [Tebareke] suresini
okumadan yatma! Çünkü ölürsen kabirde sana yoldaş olur.) [Ey Oğul
İlmihâli] Tok karnına uyumak
Mümkün mertebe
yemeği yatarken yememelidir! Hadis-i şerifte buyuruluyor ki: (Tok karnına uyumak, kalbi katılaştırır.) [Taberani] Yenilen yemekleri
namaz kılarak veya helal kazanç yollarında eritmeye çalışmalıdır! Çok uyumak Çok eser vermiş
zatların hayatını incelerseniz, az uyuyup çok çalıştıkları görülür.
Ancak zaruret veya ihtiyaç miktarı uyumalıdır! Hadis-i şeriflerde buyuruldu
ki: (Annesi, Hz. Süleymana "Evladım, çok uyuma, çok
uyumak, Kıyamette insanı fakir bırakır" dedi.) [İbni Mace] (Cehennemden kaçın, Cenneti isteyenin gözüne uyku girmez.
Dünya, lezzet ve şehvetlerle kuşatılmıştır. Bunlar sizi ahiretten alıkoymasın.)
[İ.Mende] (Ümmetim için en çok korktuğum şey, göbek büyüklüğü,
uykuya devam, tembellik ve iman zayıflığıdır.) [Deylemi] Peygamber efendimiz,
yüzükoyun yatan birine, (Kalk,
bu yatış, Cehennem ehlinin yatışıdır) buyurdu. Yüzükoyun ve örtüsüz
yatan birine de, (Bu, Allah’ın hiç sevmediği bir yatış şekli)
buyurdu.
Az
uyumak
Az ye kalbini pakla, fazla uykuyu mezara
sakla! Az uyumak nimettir, çok uyumak gaflettir. Gaflet ise zarardır,
kalbimizi karartır. Fazla uykuyu at, seherde dağıtılır murat. Seher
ne kadar kutludur, o vakit uyanık olan mutludur. Seherde rahmet kapıları
açılır, uyanıklara nimet saçılır. Çok uyku eziyettir, az uyku meziyettir.
Az ye, az uyu, çok konuşma, evliya olursan şaşma! Çünkü evliyalığa bu
üç meziyetle girilir, sonra sayısız nimet verilir. Çok uyumak çok fazilet
götürür, gaflet ve tembellik getirir. Az ört yorganları, çünkü uyku
tembelleştirir organları. Uyku ölüme eştir, gafletle uyuyanın sonu ateştir.
Arifler sehere hasrettir, onlara çok uyumak musibettir. Cenab-ı Hak
her gece, buyurur şöylece: (Dua eden yok mu, duasını kabul edeyim, benden isteyen yok mu istediğini
vereyim) [Buhari] Geceleri ne güneşler doğar, fakat gafletle
yatanı zulmet boğar. Uyanıklık huzurda edeptir, çok uyku pişmanlığa
sebeptir. Arif, huzurda durmaktan lezzet alır, gafiller bundan mahrum
kalır. Az uyku kalbe ciladır, çok uyku ise beladır. Sanma çok yemek
kan olur. Çok uyuyan unutkan olur. Çok uyumak ayıptır, kıymetli vakitten
kayıptır. Midesi boş olana uyku gelmez, az uyuyana korku gelmez.
Sabah kalkarken Erken yatıp
erken kalkmaya çalışmalıdır! Özürsüz sabah vakti uyumak uygun değildir.
Hadis-i şerifler de buyuruldu ki: (Sabah vaktindeki uyku rızka manidir.) [Beyheki] (Günün evvelinde uyumak aklı azaltır, ortasında uyumak
[kaylule yapmak] enbiya ve evliyanın ahlakındandır. Gündüzün
sonunda uyumak tembelliktir.) [Şir’a] (Şu dört şeye
riayet edenin kendisi ve aile efradı muhtaç duruma düşmez: 1-
Sabahtan önce kalkıp namaz kılmak, 2-
Vakit girmeden abdest almak, 3- Ezandan
önce mescide girmek, 4-
Vitir namazından sonra konuşmamak.)
Her sabah kalkınca şunları yapmalıdır: 1-
Kalkar kalkmaz Allahü teâlâyı anmalı! 2-
Durumuna uygun şekilde giyinmeli! 3-
Abdest almalı! Hep abdestli durmaya çalışmalı! 4- Namazı vaktinde ve noksansız
kılmalı! 5-
Rızkı Allahü teâlânın verdiğine inanıp helalden talep etmeli! 6-
Allahü teâlânın taksimatına razı olmalı, verdiklerine kanaat etmeli! 7-
Allahü teâlâya tam tevekkül etmek. 8-
Allahü teâlânın takdirine razı olarak sabretmeli! 9-
Onun verdiği bütün nimetlere şükretmeli! En büyük nimet müslüman olmaktır. 10-
Helalinden kazanıp helalinden yemelidir! (T.
Gafilin) Her sabah (Kendimin, aile efradımın
rızkını helalden kazanıp, kimseye muhtaç olmamak, ibadetlerimi uygun
yapabilmek ve insanlığa hizmet edebilmek için işime gidiyorum) diye
niyet etmelidir! Evden çıkarken
Âyet-el kürsiyi, eve girerken de İhlas-ı şerifi okumalıdır! Hadis-i
şeriflerde buyuruldu ki: (Kim evinden çıkarken Âyet-el kürsi okursa, yetmiş melek,
evine dönünceye kadar ona dua ile istiğfar eder.) [Ey oğul ilmihali] (Evinden çıkarken "Bismillah, tevekkeltü alellah,
La havle vela kuvvete illa billah" diyen, tehlikelerden korunur,
şeytan ondan uzaklaşır.)
[Tirmizi] (Eve girerken İhlas suresini okuyan, yoksulluk görmez.)
[Tefsir-i Kurtubi] |
Anasayfaya dön | Konulara dön |
Sadakat.Net©İslami web hizmetleri |