Cimrilik
Cimri âlim olur mu? CEVAP
Bilgili olmak ayrı şey, ilmi ile amel etmek ayrı şeydir. Dünyada yapılan bir iyiliğe ahirette 700, hatta daha fazla sevap verileceğine inanan kimse, cömert olmaya gayret eder. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Allah katında, cömert cahil, cimri âlimden daha kıymetlidir.)
[Deylemi] (Cimrilikle
iman, bir kulun kalbinde asla birlikte bulunamaz.) [Nesai] (Cimri çok
ibadet etse de, Cennete girmez. Cömert, çok günah işlese de Cehenneme
girmez.)
[R.Nasıhin] Bu hadis-i şerifler müminler için söylenmiştir. Kâfir
cömert de olsa Cennete giremez.
[Not: (Cimri, Cennete girmez), (Cimrilik
küfürdür) gibi hadis-i şerifleri açıklaması ile birlikte okumalıdır.
Açıklamasız okunursa yanlış anlamaya sebep olur. Cimrilik her ne kadar
kötü ahlaktan ise de, imansızlık değildir. (Cimri, günahının cezasını çekmedikçe Cennete giremez) demektir. Hatta
sevabı günahından çok gelirse, Cehenneme girmeden de Cennete gider.
Affa ve şefaate uğrayarak da Cennete gidebilir. (Cömert Cennete
yakındır) hadis-i şerifi de böyledir. Yani cömerdin imanı yoksa
ebedi olarak Cehennemde kalır. İmanı varsa, sevapları fazla ise Cennete
gider. Ehl-i sünnete göre, iyilik eden muhakkak Cennete, kötülük eden
muhakkak Cehenneme gider diye bir şey yoktur. Bir müminin günahı sevabından
çok ise, affa ve şefaate de uğramamışsa, günahının cezasını çektikten
sonra Cennete gider. İmanı olmayan kimsenin ise, ne yaparsa yapsın,
hiçbir iyiliği onu Cehennemden kurtaramaz. (İslam Ahlakı)]
Tamah ve cimrilik
Cimrilikle tamah aynı mıdır, bunlardan kurtuluş yolu
var mıdır? CEVAP
Tamah, mal toplama, biriktirme hırsıdır. Cimrilik ise,
harcanması gereken yerde para harcamaktan kaçınmaktır. Cimriliğin içinde
tamah da vardır. Her hastalığın çaresi vardır. Önce hastalığı teşhis
etmek gerekir! Hastalık belli olunca ona göre ilaç verilir. Allah’tan
korkan, kötülük işlemekten çekinir. Tamahın kötü olduğunu bilen müslüman
da bundan kaçar. Dinimizde mal sahibi olmak kötü değildir. Kur'an-ı
kerimde mala hayır adı verilerek övülmüştür. [Bekara 180]
Hadis-i şerifte de buyuruldu ki: (Mal, salih
kimse için ne güzeldir.) [Taberani]
Mal, kıymetli olduğu için onu israf etmek haramdır.
Süfyan-ı Sevri hazretleri, malın insanın silahı olduğunu söyleyerek,
insanın canını, malını, sıhhatini, dinini, şerefini mal ile koruyacağını
bildirmiştir. Dinimiz malı böyle övmüş, fakat mal hırsını, mal sevgisini yermiştir. Zengin olmak başka, mala muhabbet başkadır. Tamah mala muhabbettir. Tamahkâr malını hayırlı işlerde kullanamaz. Mal sevgisinin kötü olduğunu bildiren hadis-i şeriflerden birkaçı şöyle: (İnsan yaşlandıkça,
iki şeyi gençleşir: Uzun yaşama arzusu ve mal sevgisi.) [Buhari] (Mal ve makam
sevgisinin, müminin dinine vereceği zarar, iki aç kurdun, koyun sürüsüne
vereceği zarardan daha fazladır.) [Bezzar]
(Sakın tamahkâr
olmayın! Tamah, fakirliğin tâ kendisidir.) [Taberani] (Kanaat eden,
en çok şükredenlerden sayılır.) [İ. Mace] (Aza kanaat
etmeyen, çok ile doymaz.) [Beyheki]
(Mal ve mevki
sevgisi, suyun sebzeyi yeşertmesi gibi kalbde nifakı yeşertir.)
[İ. Gazali] (İnsanoğlunun
iki dere dolusu altını olsa, üçüncüsünü isterdi. Onun gözünü ancak bir
avuç toprak doyurur.) [Buhari]
(Zenginlik,
mal çokluğu değil, gönül zenginliğidir.) [Buhari] (Şüphelilerden
sakınan insanların en abidi olur, kanaat eden en çok şükredenlerden
sayılır, kendisi için sevdiğini başkası için de seven kâmil bir mümin
olur.)
[İbni Mace]
Kur'an-ı kerimde bildiriliyor ki, İbrahim aleyhisselam, (Ya Rabbi, beni ve çocuklarımı puta tapmaktan
koru!) diye dua etmiştir. Puttan maksat para sevgisidir. Demek ki,
parayı sevmek, puta tapmak gibidir. Bunun için (Paraya tapan helak oldu) buyuruldu. (Altın ve gümüşün kulu helak oldu. Sürçmedi, tamamen helak oldu) hadis-i
şerifi, parayı çok sevenlerin akıbetini haber vermektedir. (Tirmizi) Kanaat gibi zenginlik olmaz. (Âlim ilme, tamahkâr da mala doymaz) buyuruldu.
Cimrilikten kurtulup cömert
olmak
Cimrilik nedir? Cömert olmak için ne yapmak gerekir? CEVAP Cimrilikten kurtulup cömert olmak için, cimriliğin dünya
ve ahiretteki zararlarını cömertliğin de faydalarını iyi bilmek ve inanmak
gerekir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Allahü teâlânın
evliyasının hepsi cömert ve güzel ahlaklıdır.) [Dare
Kutni] (Ebdal denilen
evliya, çok namaz kıldığı, çok oruç tuttuğu için değil, cömertlik ve
halka nasihat etmeleri sebebiyle Cennete girer.) [Ebu Nuaym]
(Cennet,
cömertler yurdudur.) [Ebuşşeyh] (Cennette
cömertler köşkü vardır.) [Taberani] (Rabbim,
"İbrahim cömert olduğu için, dost edindim" buyurdu.) [Taberani] (Cömert olan
ve halktan az şikayet eden, bu ümmetin efendisidir.) [Taberani] (Cömert,
Allah’a hüsnü zannı olduğu için cömerttir. Cimri de, Allah’a suizannı
olduğu için cimridir.) [Ebuşşeyh]
(Cömertlik,
dalları dünyaya sarkmış bir Cennet ağacıdır. Kim bu ağacın bir dalına
tutunursa, bu dal onu Cennete götürür. Cimrilik de, dalları dünyaya
sarkan Cehennem ağacıdır. Bu dalın birine yapışan, Cehenneme gider.)
[Beyheki]
(Allah, cömertlikle
güzel huyu sever, cimrilikle kötü huyu sevmez.) [Berika] (Allah katında
cömert cahil, cimri abidden kıymetlidir.) [Tirmizi] (Cömert,
Allah’a, insanlara, Cennete yakın, Cehennemden uzaktır. Cimri ise bunun
aksinedir.) [Tirmizi]
(Ben kefilim
ki, cömert Cennete cimri Cehenneme girecektir.) [isfehani] (Cömerdin
yemeği ilaç, cimrinin ki hastalıktır.) [Dare Kutni]
(Kendi ihtiyacı
varken, başkasını tercih edenin günahları affolur.) [İ.
Habban] {Kur'an-ı kerimde Eshab-ı kiram, böyle övülüyor: (Kendileri zarurette iken, başkalarını kendilerine
tercih ederler.) [Haşr 9]}
(Cömert olursanız,
Allah da size, cömertçe ihsanda bulunur.) [Deylemi] (Cömert kâfir
Cehenneme götürülürken, Allah, Malike "Bunu,
cömertliği derecesinde Cehennemin hafif tarafına koy" buyurur.) [Deylemi]
(Yukarıdaki
el, aşağıdakinden, veren el, alan elden üstündür.) [İ.Huzeyme] İnsan, genelde cimridir. Kur'an-ı kerimde buyuruluyor
ki: (De ki, "Eğer
Rabbimin rahmet hazineleri sizin olsaydı, tükenir korkusuyla yine de
vermeyip cimrilik ederdiniz." Gerçekten insan çok cimridir.)
[İsra 100] (Allah’ın
ihsan ettiği mal ile cimrilik yapanlar [zekat vermeyenler]
iyi yaptıklarını [zengin
kalacaklarını] mı zannediyorlar?
Halbuki kendilerine kötülük ediyorlar. Cimrilik edip vermedikleri o
mallar, [Cehennemde azap aleti olacak, yılan şeklinde] boyunlarına dolandırılacaktır.) [A. İmran 180] Cimriliğin
zararları
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Cimrilik,
helak edicidir.) [Taberani] (Allah, yemin
ederek cimrinin Cennete girmeyeceğini bildirdi.) [Tirmizi] (Cimri abid
olsa da, Cennete girmez.) [Taberani] (En kötü
hastalık cimriliktir.) [D. Kutni]
(Cimri, öyle
bir kedere boğulur ki, artık sevinç ve ferahlık yüzü görmez.) [İ.
Gazali] (Her sabah
iki melekten biri, "Ya Rabbi, infak edene karşılığını ver!"
diye, diğeri de, "Cimrilik edenin malını helak et!" diye dua
eder.) [Buhari] ("Hakkımın
zerresinden vazgeçmem" demek cimrilik için kâfidir.) [Hakim]
(Kaybettiği
dünyalığa üzülen, Cehenneme yaklaşmış olur.) [İ. Gazali] (Ya Rabbi
cimrilikten sana sığınırım.) [Müslim] Savaşta ölen oğlu için (Vah şehidim) diye ağlayan kadına, Peygamber efendimiz, (Şehid olduğunu nereden biliyorsun? Belki
boş konuşur, belki de cimri idi) buyurdu. (E. Ya’la)
Cimrilik neden meydana gelir, tedavisi nasıldır? CEVAP
Cimriliğin, diğer kalb hastalıkları gibi, ihlas noksanlığı,
iman zayıflığı ve hatta küfürle ilgisi vardır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu
ki: (Cimrilik
küfürdendir, küfrün yeri de Cehennemdir.) [Deylemi] (Cimrilikle
iman, bir kalbde, birlikte bulunmaz.) [Nesai] Kur'an-ı kerimde de kâfirlerin cimrilik ettiği bildirilmektedir: (Cimrilik
eden, hem de herkese cimriliği tavsiye eden ve kendilerine Allah’ın
fazlından verdiğini gizleyen kâfirlere hor ve hakir edici bir azap hazırladık.)
[Nisa
37]
Cimrilik mal sevgisinden meydana gelir. Cimriliğin sebebi,
uzun yaşama ümidi ile parasız kavuşamayacağı arzularıdır. Eceline üç
gün kaldığını bilse, cimriye mal vermek zor gelmez. Fakat çocukları
olur, onların yaşamasını kendi yaşaması gibi kabul ederse, cimriliği
yine artar. Bu bakımdan çocuklar, cimrilik sebebi olabilir. Hadis-i
şerifte buyuruldu ki: (Çocuk, cimrilik
sebebidir.) [Hakim] Kur'an-ı kerimde de buyuruluyor ki: (Mallarınız,
çocuklarınız, sizin için fitnedir, imtihandır.) [Tegabün
15] (Mallarınız
ve çocuklarınız, sizi Allah’ı anmaktan alıkoymasın!) [Münafikun
9] Zengin
cimriler
Kimi, çok zengindir, hiç kimsesi yoktur, yaşlanmıştır,
öldükten sonra, malının başkasına kalacağını da bilir. Buna rağmen,
sırf mala olan sevgisinden dolayı, zekat vermez, hastalansa doktora
gitmez, birkaç ilaç almakla yetinir. Hatta kendi malını yemeye bile
korkar. Para, insanı ihtiyacına ulaştıran bir vasıta olduğu için sevilir.
Tatlıya ulaştıran her şey tatlıdır. Cimri, tatlıyı unutmuş görünüp,
tatlı alacak parayı sever.
Malı, Allah yolunda harcamak için biriktirmenin zararı
olmaz. Hadis-i şerifte (İyi kimseye, malın iyisi ne güzel yakışır)
buyuruldu. İyi yolda harcanmayan paranın vebali vardır. Taparcasına
parayı sevmek kötüdür. Hadis-i şerifte (Altın
ve gümüşün kuluna lanet olsun!) buyuruldu. (Tirmizi)
Her hastalık, sebebinin zıddı ile tedavi edilir. Nefsin çeşitli arzularından kurtulmanın, ilacı, aza kanaat ve sabırdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Allah’ın
ihsan ettiği az rızka, kanaat eden mümin, kurtuluşa ermiştir.)
[Müslim] (Kanaat tükenmez
hazinedir.) [Beyheki] (Allah, kanaat
edeni, kanaatkâr yapar.) [Taberani] (Aza kanaat
etmeyen, çok ile doymaz.) [Beyheki] Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz.
Çocuklarının fakir kalacağı korkusunun ilacı ise, cimrilikle
zengin olunamayacağını, bıraktığı malları boşa harcayabileceklerini,
hatta bazen servetin kötü yollara sevk ettiğini, zengin olacaklarsa
bir başka yerden buna kavuşacaklarını düşünmelidir. Her zenginin, miras
sebebiyle zengin olmadığını, mirasa konanların ise, boşa harcadıklarını
da bilmek gerekir. Çocukları iyi olursa, Allahü teâlânın onlara kâfi
geleceğini, kötü olurlarsa, bıraktığı malları, kötü yollarda harcayacaklarını
düşünmelidir!
Birçok cimrinin gafletle öldüğünü, hasret çektiğini,
bıraktığı malı mirasçıların harcadığını göz önüne getirmelidir. Cimriliğin
her bakımdan kötü olduğunu düşünmelidir!
Aşırı mal sevgisinin ilacı, o maldan ayrılıp uzaklaşmaktır.
Faydalı işte kullanmadığımız malı, denize atıp aşırı sevgisinden kurtulmak,
cimrilikle saklamaktan daha az zararlıdır. Bir malı cimrilikle saklamak,
riya ile başkasına vermekten daha kötüdür.
Mal, yılan gibi, içinde hem zehir ve hem ilaç vardır.
Malı kullanmayı bilmek gerekir. Yani biz malı kullanmalıyız, mal bizi
kullanmamalıdır!
Cimrilik, verilmesi gerekeni vermemektir. Mesela yemeği
olanın, aç komşusuna vermemesi, cimrilik olur. Cömertlik, cimrilikle
israfın arasında orta yoldur. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Onlar harcadıklarında,
ne israf, ne de cimrilik ederler; bu ikisi arasında orta bir yol tutarlar.) [Furkan 67] Cömert miyim, cimri miyim?
Bir kimse, kendinin cömert veya cimri olduğunu bilebilir
mi? CEVAP
Bir kimseye verdiği şey zor gelmezse, cömert sayılır.
Zor gelirse cömert sayılmaz. Mürüvvetin icapları ile iktifa eden, cimrilikten
kurtulur. Mürüvvet, insanlık demektir.
Hz.Hasan da
buyurdu ki: "Mürüvvet,
kulun, dinini muhafaza edip nefsini korkutması, misafirini iyi karşılaması,
münazaalarda, güzel davranması demektir. Ululuk ise, komşuya eziyet
etmemek ve zorluklara göğüs germektir. Kerem de istemeden vermek, yerinde
yemek yedirmek, saile yumuşak davranmak ve bol vermektir."
Zekatı severek veren, kurban kesen cömerttir. Hadis-i
şerifte, (Zekatını severek veren,
misafirini ağırlayan, darda kalana yardım eden cimrilikten kurtulur)
buyuruldu. (Taberani) Misafir
ağırlamak
Malı saçıp savurmak ne kadar kötü ise, malı korumak
da o kadar mühimdir. Misafire ikram etmek ise, malı korumaktan mühimdir.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Misafir
ağırlamayanda hayır yoktur.) [İ. Ahmed] (En iyiniz,
yemek yedireninizdir.) [Hakim] (Allahü teâlâ,
yemek yediren cömertle meleklerine övünür.) [İ. Gazali] (Yemek sofrası
misafirin önünde bulunduğu müddetçe, melekler, ev sahibine istiğfar
ederler.) [Taberani] (Arkadaşına,
arzu ettiği yemeği ikram edenin günahları affolur.) [Bezzar]
Bir insanın karnını bir sefer doyurmanın bile ne kadar
mühim olduğu görülüyor. Birini ömür boyu doyurmak veya öldükten sonra
ebedi olarak doyurmaya sebep olmak daha büyük sevaptır. Bunu esirgemek
ise çok kötüdür. Onun için, (Cimrilerin
en kötüsü, emr-i maruf ve nehy-i münker yapmayandır) buyurulmuştur.
Her bakımdan cömert olmaya heves etmelidir! Çünkü, cimrinin
malı felakete uğrar, cömert de verdikçe, fazlası ile alır. Hadis-i şerifte
(Cömerdin evine rızk, devenin
göğsüne vurulan bıçaktan daha tez gelir) buyuruluyor. (İbni Mace)
Yüksek tansiyonu olanın, hacamat yaptırması sağlık açısından
iyidir. Kan vermekle sağlığa, yeni kana kavuştuğu gibi, misafir de rızkı
ile gelir, kırk gün bereket bırakıp gider. Gerekli yerlere vermekle,
cömerdin eli daralmaz. Peygamber efendimiz, yemin ederek (Sadaka vermekle mal azalmaz) buyurdu. (Tirmizi)
Şeytan ise cimriliğe teşvik eder. Kur'an-ı kerimde mealen
buyuruluyor ki: (Şeytan fakirlikle
korkutup, size cimriliği emreder.) [Bekara
268] Cimri, rızk için endişelenmemelidir! Her mahlukun rızkını
Allahü teâlâ verir. (Her canlının
rızkı Allah’a aittir.) [Hud 6]
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Rızk için
üzülme, takdir edilen rızk seni bulur.) [İsfehani] (Allah, müminin
rızkını ummadığı yerden verir.) [İ. Hibban] (Allah korkusunu
sermaye edinen, rızkına ticaretsiz ve sermayesiz kavuşur. Kur'an-ı kerimde
buyuruldu ki: "Kim Allah’tan korkarsa, Allah ona bir çıkış yolu
ihsan eder ve rızkını ummadığı yerden gönderir.") [Talak
2,3-Taberani]
Peygamber efendimize inanan, vermekle malın azalmayacağını
bilen bir müslüman, nasıl olur da, şeytana uyup cimrilik edebilir? Yahya
aleyhisselam, (Şeytan cimri mümini sever, fasık da olsa, cömertten nefret
eder) buyuruyor. Bişr-i hafi hazretleri de (Cimriyle karşılaşanın kalbi katılaşır) buyuruyor. Hadis-i şerifte
ise (Aman cimrilikten çok sakının!
Sizden öncekileri cimrilik helak etmiştir) buyuruluyor. (Müslim)
Misafire fazla ikram veya yüksünerek hizmet etmek günah
mıdır? CEVAP Misafire ikram çok sevaptır. Misafiri nimet bilmelidir.
Her nimetin bir külfet karşılığı olduğu unutulmamalıdır! Külfetsiz nimet
olmaz. Elbette misafirin sıkıntısı olur. Yüksünmeden hizmet etmelidir!
Misafiri ganimet bilmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Allahü teâlâ,
bir kavme hayır murat ettiğinde, onlara hediye olarak misafir gönderir.
Misafir, rızkı ile gelir-gider. Allah da ev halkını mağfiret eder.)
[Ebu Nuaym]
Hak teâlânın bir hediyesi olan misafire ikram etmelidir!
Misafir gelmezse üzülmelidir! Çünkü hadis-i şerifte (Misafir girmeyen eve melek de girmez) buyurulmuştur.
Misafir gelmemesini istemek doğru değildir. Çünkü Peygamber efendimiz
(Misafir istemeyende hayır yoktur) buyurmuştur.
Misafir için fazla ikram ve külfete girmemelidir! Misafir rahatsız olur.
Hadis-i şerifte, (Misafir için
külfete girmeyin, misafir bundan rahatsız olur. Misafirini küstüren
Allah’ı küstürmüş olur. Allah’ı küstürene de Allah buğzeder) buyurulmuştur.
(İbni Lal) İktisadın
önemi İktisat eden cimri sayılır mı? CEVAP Cimrilik de, israf gibi kötü huydur. Dinimiz, her işte
orta yolda olmayı, iktisat etmeyi emreder. Aza kanaat eden, nafakasını
kolay temin eder, geçim sıkıntısı çekmez. Hadis-i şeriflerde buyuruldu
ki: (Allahü teâlâ,
tok gözlü olanı zengin eder.) [Buhari] (Müminin
izzeti, insanlara karşı tok gözlü olmasıdır.) [Hakim] (Yetecek
rızka sahip olan ve Allah’ın kendine verdiği rızka kanaat eden müslüman
kurtulmuştur.) [Müslim]
(Kimseye
muhtaç olmadan yaşayan kanaatkâr müslümana ne mutlu!) [Tirmizi] (Sakın tamahkâr
olmayın! Çünkü tamah, fakirliğin tâ kendisidir.) [Taberani] (Müjde o
kimseye ki, hidayete kavuşmuş, müslüman olmuş, maişeti de yetecek kadardır
ve buna kanaat etmiştir.) [Tirmizi]
(Fakir-zengin
herkes kıyamette "Keşke dünyada, geçinecek miktardan fazla malım
olmasaydı" diyecektir.) [İbni Mace] (Şüphelilerden
sakın ki, insanların en abidi olasın! Kanaat et ki, en çok şükredenlerden
olasın! Kendin için sevdiğini başkaları için de sev ki, hakiki mümin
olasın!)
[İbni Mace]
(İnsan, elindeki
ihtiyacına yeterken, kendini azdıracak olan daha fazla mal ister. Aza
kanaat etmez, çok ile de doymaz. Ey insanoğlu, vücudun afiyette ve günlük
ihtiyacın mevcut olarak sabahlarsan, artık bu sana kâfi gelir.) [Beyheki]
Tamahtan
kurtuluş yolu Kanaatkâr kimse, iktisat da ederse, tamahkârlıktan kurtulur.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (İktisat
eden, sıkıntı çekmez.) [Taberani] (Kurtarıcı
üç şeyden biri, varlıkta, yoklukta, zenginlikte, fakirlikte, iktisada
riayet etmektir.) [Beyheki] (İktisat
etmek, maişetin yarısıdır.) [Hatib] (Tedbirli
olmak, geçimin yarısıdır.) [Deylemi] (Geçimde
iktisat etmek, peygamberliğin yirmide biridir.) [Ebu Davud] (İktisat
eden zenginleşir, israf eden fakirleşir.) [Bezzar]
Rızk için endişeİnsan, rızk için endişeye düşüp sıkıntıya girmemelidir!
Her mümin, rızkı Allah’ın verdiğine inanıp, Ona güvenmelidir. Kur'an-ı
kerimde mealen buyuruluyor ki: (Yeryüzündeki
her canlının rızkı, Allah’a aittir.) [Hud 6] Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Ey insanlar,
rızkınızı güzel yollardan arayın! Herkes takdir edilenden fazla rızka
kavuşamaz. Takdir edilen rızka kavuşup onu yemedikçe de dünyadan göçmez.
İstemese de rızkı kendine verilir.) [Hakim] (Cebrail
aleyhisselam bildirdi ki, rızkını yemeden kimse ölmez. Öyle ise Allah’tan
korkun, rızkınızı güzel yollardan arayın!) [Hakim] (Rızkın için
üzülme! Takdir edilen rızk seni bulur.) [İsfehani] (Allahü teâlâ,
müminin rızkını ummadığı yerden verir.) [İbni Hibban] Peygamber efendimiz, (Eğer Allah korkusunu kendinize sermaye edinirseniz, rızkınız, ticaretsiz
ve sermayesiz gelir) buyurup şu mealdeki âyet-i kerimeyi okudu:
(Kim Allah’tan korkarsa, Allah ona bir çıkış
yolu ihsan eder ve rızkını ummadığı yerden gönderir.) [Taberani-
Talak 2,3]
Cimrilik menkıbeleri
Bir kimse, cimrilere ait menkıbeleri okuyunca, cimriliğe
karşı nefreti artar. Cömertlerin menkıbesini okuyunca cömertliğe heves
eder. Bu bakımdan birkaç menkıbe yayınlıyoruz. Sen kardeşin gibi olamazsın
Hatem-i Tai, sadaka-i cariye olarak, yolcular için bir
misafir odası yaptırdı. Misafirlerin kolay görülmesi için de kırk tane
pencere yaptırdı. Hatem öldüğü zaman kardeşi "Ben kardeşimin yaptığının
aynısını yaparım, onun gibi cömert olurum" dedi. Bir gün bir yolcuya,
pencerenin birinden bir lira verdi. Yolcu diğer bir pencereden de bir
şeyler istedi. O da yine verdi. Yolcu, üçüncü pencereden sonra, dördüncü
pencereye gelince, Hatemin kardeşi, kızıp köpürdü. Yolcu "Senin
kardeşin her gün bu pencerelerin hepsinden bana ihsanda bulunurdu. Halbuki
sen bir günde dördüncü defada kızmaya başladın. Sen kardeşin gibi olamazsın"
dedi. Kuşun
öğüdü
Tamahkârın yakaladığı küçük kuş der ki: - Beni ne yapacaksın? - Kesip yiyeceğim. - Benim bir lokmacık etim, ne karın doyurur, ne de bir
derde deva olur. Beni bırakırsan sana üç mühim nasihatte bulunurum. - Nasihatleri söylersen seni bırakırım. - Birini elinde iken, ikincisini şu ağaca konuna, üçüncüsünü
de karşı tepeye varınca söylerim. - Peki birincisini söyle! - Elinde çıkan şeyin hasretini çekme! - İkincisi ne? Kuş, ağaca konunca der ki: - Olmayacak şeye inanma! - Üçüncüsü nasihati söyle! Kuş karşı tepeye varınca
der ki: - Sen ne ahmaksın, benim kursağımda ellişer gramlık
iki tane inci vardı. Beni kesseydin, bu incilere malik olacaktın. İnci sözünü duyar duymaz, tamahkâr, hemen oraya yıkılıp
kalır. Eyvah diyerek dövünmeye başlar. Sonra der ki: - Haydi üçüncüsünü söyle! - Sen iki nasihati hemen unuttun. Üçüncüsünü söylesem
ne faydası olacak? - Söyle belki bunu unutmam. - (Elden çıkan şeye üzülme) dedim, beni bıraktığına
üzüldün, (Olmayacak şeye inanma) dedim. Etimle, kemiğimle, 100 gram
gelmezken, kursağımda elli gramlık iki tane inci olduğuna inandın. - Üçüncü nasihati söylemeyecek misin? - Ahmağa nasihat kâr etmez. Tamah insanı kör ve sağır
eder. Hakikati görmeye mani olur. Cimri ve kelle
Cimrinin canı çok çekmeden et yemezdi. İsteği artınca
da hizmetçisine bir kelle aldırırdı. - Niçin yaz kış, et yerine pişmiş kelle alıyorsun? - Kellerinin fiyatını bildiğim için hizmetçi aldatmaz,
et olsa, pişirirken yiyebilir. Ben anlayamam. Fakat kellenin bir gözü,
bir kulağı eksik olsa anlarım. Sonra kellenin pişirme masrafı da yoktur.
İşte bunun için kelleyi tercih ederim. |
Anasayfaya dön | Konulara dön |
Sadakat.Net©İslami web hizmetleri |