İslami Bazı Kavramlar

Farz : Yapılması kat'i dlillerle sabit olan ilahi emirlerdir. Farzı terketmek haramdır. İşlenmesinde sevap, özürsüz terkedilmesinde Allah'ın azabı vardır. İkiye ayrılır.

• Farz-ı Ayın : Her mükellefin kendisinin yapması gereken, bir başkasının yapmasıyla ödenmeyen farzdır. Beş vakit namaz, oruç, zekat gibi.
• Farz-ı Kifaye : Mükelleflerden bazılarının yapmasıyla diğer müslümanlardan düşen farzdır. Cenaze namazı gibi. Bir kişide kılmış olsa farz yerine gelir. Kılınmazsa orada bulunan bütün müslümanlar günaha girmiş olur.

Haram: Yapılması kat-i  delillerle yasak edimiş işlerdir.Ywapanlar ahirette cezasını çeker, inanmayanlarda dinden çıkar. Adam öldürmek gibi.

Mekruh : Yapılmaması delil-i zanni ile istenen işlerdir. iki kısma ayrılır.

• Tahrimen Mekruh : Hiçbir özürü olmadan ikindi namazını geciktirip gün batarken kılmak gibi.
• Tenzihen Mekruh : Sağ elle sümkürmek gibi

Mendub : Sevilen, yapılması uygun olan, işlenmesi teşvik edilen iş. Dinen yapılması iyi sayılmakla birlikte yapılmamasında sakınca olmayan ve Resulullah (s.a.s.)'ın bazan yapıp, bazan terkettiği işler. Güzel bir iş sayıldığı için mendubu işleyen sevap alır, terkeden ceza görmez. Bu değerlendirme Hanefi mezhebine göredir.  Sünnet ve müstehab terimlerinide içine alır.

Mübah : Yapılmasında sevap olmadığı gibi, terkinde de günah olmayan işlerdir. Yemek, içmek, oturmak, kalkmak gibi.

Müfsid : Başlanmış bir ibadeti bozan iştir. Namazda gülmek, konuşmak; oruçlu iken bilerek yemek, içmek gibi.

Müstehap: İşlenmesinde sevap olan, terkinde günah olmayan ibadetlerdir. Nafile namaz kılmak ve nafile oruç tutmak.

Sünnet : Peygamberimizin farz ve vacip olmayarak yaptığı ve bize emrettiği ibadetlerdir. Beş  vakit namazda kılınan sünnetler, Teravih Namazı, ezan ve kamet gibi. Sünnet ikiye ayrılır.

• Sünnet-i Müekkede : Peygamberimizin çok sık devam edip pek az terk ettiği ibadetlerdir. Sabah namazının farzından önce, öğlenin farzından önce ve sonra kılınan sünnetler gibi.
• Sünnet-i Gayri Müekkede : Peygamberimizin zaman zaman yapıp  zaman zaman bıraktığı ibadetlerdir. İkindi ve Yatsının ilk sünnetleri  gibi.

Vacip : Yapılması zanni  deli ile sabit olan hükümlerdir. Vitir  ve bayram namazı gibi.

Kaynaklar :
1) Hikmetleriyle Namaz Hocası, Rauf Pehlivan
2) Şamil İslam Ansiklopedisi