Fıkıh Köşesi

MEZHEPLER NASIL VE NİÇİN KURULMUŞTUR

Soru: "Bir televizyon programında (...) isimli Profesör, 'Kur'an'ın ayetlerini mezhep imamları kendilerine göre yorumlamışlardır. Gayeleri Kur'an-ı Kerim'i yorumlamak değil, görüşlerini doğrulatmaktır. Dört hak mezhep iddiası küfürdür. Bütün mezhepler ve tarikatlar Kur'an'dan sapmadır' iddiasında bulundu.(...) Resul-i Ekrem (sav)'in vefatından sonra ortaya çıkan ihtilafları, Kur'an-ı Kerim'den sapma olarak değerlendirebilir miyiz? Fıkhi mezheplerin teşekkülü, Kur'an-ı Kerim'in tahrif edilmesi sonucunda mı ortaya çıkmıştır?"

CEVAP: İslam alimleri, hakkında muhkem nass bulunan meselelerde ihtilafa düşmemişlerdir. Genel kaidenin "Mevrid-i nassta ictihada mesağ yoktur"(1) şeklinde ifade ediliği malumdur. Hakkında nass bulunmayan konularda, istinbatın ve ictihadın gündeme girmesi tabiidir. Gayr-i meşru asabiyetten nefret eden ulema, "İctihad ictihadı nakz edemez" hükmünde ittifak etmiştir. Resul-i Ekrem (sav)'in, "İctihadı ile hükmeden kadı isabet ederse, kendisine iki sevap vardır. İctihadı ile hükmedip, hata ederse bir sevap alır" buyurduğu ve sahabesini ictihada teşvik ettiği sabittir.(2) İctihad edebilecek derecede ilme sahip olmayan bir Müslümanın, tekliflere kulak vermesi zaruridir.Zira Kur'an-ı Kerim'de, "Onlar söze (dikkatle) kulak verirler de onun en güzeline uyarlar. İşte bunlar Allah'ın kendilerine hidayet ettiği kimselerdir. İşte bunlar temiz akıl sahiplerini olanların ta kendileridir" (Ez Zümer Suresi, 18) hükmü beyan beyan buyurulmuştur. Mü'minlerin vasıflarından birisi "Tekliflere kulak vermek ve onların en güzeline uymak" şeklinde ifade edilmiştir. Bahsettiğiniz profesör, egemen bürokratların din uzmanlarından birisidir. İslam'ı değil, resmi ideolojinin din anlayışını, ücret karşılığı savunan bir zalimdir. Türkiye'de dini taassubundan ziyade, insanların tercih haklarına tahammülsüzlüğün ön planda olduğu malumdur. Meselenin özü budur. Birbirimize dua edelim.

(1) Ebu Said Muhammed El Hadimi- Şerhu'l Mecami- İst.: 1305 Sh: 329. Ayrıca Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye: Madde-14.
(2) İmam Ebu Bekr El Cessas- El Ahkamu'l Kur'an- Beyrut: 1335 C: 2, Sh: 212 vd. Ayrıca İmam-ı Şafii- Er Risale- Kahire: 1979 Sh: 494 Madde: 1409