Mehmet Emre Fetvalar
Götürü satış
- Ayrıntılar
- Kategori: Fetvalar
- Gösterim: 3873
2560 - İbni Nüceym Fetvalarından: "Günde şu kadar süt vermek üzere inek satışı sahih olmaz" (H.Ec. 2/7)
Açıklama: Satışlarda, alım satım işi kesinlikle ifade etmelidir. Bir satışın şarta bağlanması, satış muamelesinin kesinlik kazanmasına engel teşkil eder. Bu sebeple, hangi malın satışında olursa olsun, mübayaa bir şarta bağlanacak olsa, satış muamelesi sahih olmaz. Meselâ, "Falan işim yoluna girerse, bana şu kadar para ödünç verirsen, şu şeyi bana bağışlarsan veya falan evini bana kiraya verirsen" gibi şartlardan birine dayamak suretiyle satış yapılması gibi.
Satış akdinin gereği olmayan, akdin muktezasını da teyid etmeyen ve meşru bulunmayan, sadece satıcı veya alıcıya faydalı olabilecek bir şarta bağlanan satış fasiddir.
Satışa bazı kayıtlar getiren şart geçerli olabilir. Şöyle ki:
İleri sürülen şart, satış akdinin gereği ise muteberdir. Akid sırasında söylenmiş olmasa bile hüküm aynıdır. Meselâ, satıcı, satış bedelini alasıya kadar mal bende kalmak şartı ile dese, müşteri de kabul etse, bu şart satışın sıhhatine engel teşkil etmez. Çünkü bu şart, satışın gereğini açıklamadan ötede bir şey ifade etmiş değildir.
Bu şart, akdin gereğini teyid eder durumda ise, satış sahih ve şart da muteberdir. Satış sırasında falan şahsı kefil getirirsen, falan şeyi rehin edersen gibi şartlardan birini ileri sürse, müşteri de kabul edip, o şeyi rehin verse veya belirtilen şahsı satışın yapıldığı sırada kefil gösterse, akid sahih olur.
2561 - Ali Efendi Fetvalarından: "Yiyeceklerde ve hububatta götürü olarak satış caiz olur" (H.Ec. 2/2)
Açıklama: Her zaman ve her yerde tartıp ölçme imkânı bulunmayabilir. Zaman zaman toplanıp satışa arz gereken şeylerde veya tartı aleti bulunmayan yerlerde güçlüğü önlemek için, götürü satış müsaadesi, dinimizin biz Müslümanlara gösterdiği bir kolaylıktır.
2562 - Abdürrahim Fetvalarından: "Bir bahçe, içerisindeki birkaç ağaç müstesna tutularak satılacak olsa, (alışveriş) caiz olup, bahsi geçen ağaçların meyvesini "Ya topla sahibine ver veya toplamak için onun bahçeye girmesine izin ver" denilir" (H.Ec. c. 2/2)
2563 - Abdürrahim Fetvalarından: "Eni ve boyu, incelik ve kalınlığı belirlenmiş kumaşta selem yolu ile satış caizdir" (H.Ec. 2/19)
2564 - Behce Fetvalarından: "Hudutları belli bulunan bir akar, sınırları açıklanmadan satılacak olsa sahih olur" (H.Ec. c. 2/2)
Açıklama: Satış muamelelerinde sınırların açıklanması, gelecek itirazları önler. Mal sahibi, "Şu kadar dönüm veya metrekare" deyip de sınır çizgilerini belirtmeden akarı satışa arz etse, müşteri de bunu kabul edip satın alsa, satış geçerli olur.
2565 - Feyziye Fetvalarından: "Denizde olup, avlanmamış balığın satışı sahih olmaz" (H.Ec. 2/11)
Açıklama: Havadaki kuşu, denizdeki balığı satmak, elde bulunmayan bir şeyin satışı kabilinden olup, sahih görülmemiştir. Denizdeki balık, ya avlanır ya avlanamaz. Avlanan da denilen miktarı ya bulur ya bulmaz. Meçhul olan şeylerin ve hayali tasavvurların ötesine geçmeyen yokların satışı caiz değildir. Zira bu gibi ticaretlerde aldanma ve aldatma galiptir.
2566 - Netice Fetvalarından: "Oda içindeki eşyanın tamamını görmeden satın almak caiz olup, müşteri için hıyâr-ı rü'yet vardır" (H.Ec. 2/16)
Açıklama: Müşteri, bir odanın içindeki eşyanın tamamını görmese, mal sahibinin satışı ve müşterinin alışı geçerli ve sahihtir. Ancak, müşteri malı gördükten sonra bir kusur görürse akdi feshetme yetkisine sahiptir.
2567 - Ali Efendi Fetvalarından: "Meçhul olan terekeden mirasçıların hisse satması sahih olmaz" (H.Ec. 2/27)
2568 - Ali Efendi Fetvalarından: "Zeyd, müteaddit odaları içine alan evinin içindeki kumaş ve eşyayı, mutlak bir ifade ile Amr'a satıp bunların neler olduğuna Amr'ın bilgisi olmasa, satış caiz olmaz" (H.Ec. 2/7)
2569 - Netice Fetvalarından: "Ağaç üzerindeki olgunlaşmamış meyvenin satışı fasid olur" (H.Ec. 2/8)
Açıklama: İstifade edilmeyecek durumdaki ham bir meyvenin, gelecekte ne hal alacağı belli olmadığı için, satışı doğru görülmemektedir.