Emanet ve Ehliyet

TAKİP EDİLEN USUL

Ayrıntılar
Kategori: Emanet ve Ehliyet
Gösterim: 4087
Bu eseri kaleme alırken, hangi ûsûlü takip ettiğimizi kısaca izaha gayret edelim. "Usûl-i Fıkıh" kitablarında; "Bir mükellef; ictihad şartlarına haiz ise, hiş kimseyi taklid edemez. Şer'i delillerden şıkardığı hükümlere göre amel eder. Eğer ictihad şartlarına haiz değilse, bir müctehidi taklid etmesi vacip olur" hükmü mevcuddur. "İctihad'ın Mahiyeti" başlığı altında bu hususu izaha gayret ettik!.. Müctehid seviyesinde ilme sahip olmayan kimse; taklid ettiği mezhebin muteber kaynaklarına tabi olmak durumundadır. Meseleleri izah ederken; hangi eserlerden faydalandığımızı (baskı tarihlerine, cild ve sahife numaralarına kadar) aşıkşa zikrettik. Bu şekilde hareket etmemizin sebebleri şunlardır.
Birincisi: İslâm ûlemasının üzerinde ittifak ettiği ûsûle muhalefet etmemektir. "Müctehid derecesinde ilme sahip olmayan kimsenin; taklid ettiği mezhebin meşhur kaynaklarına müracaat etmesinin şart olduğu" hususunda ittifak vardır.
İkincisi; izaha gayret ettiğimiz mesele hakkında daha geniş bilgi sahibi olmak isteyen kardeşlerimizin işini kolaylaştırmaktır.
Üçüncüsü; hatalarımız veya unutma sebebiyle ortaya şıkabilecek bir yanlışın, tasihihine imkân sağlamaktır. İlim ehli kardeşlerimizden bunu hassaten istirham ediyoruz.
Dürri'l Muhtar'da: "Ben bu tahkikatı büyük ûlemadan aldım. Ama Allahû Teâla (cc) kendi kitabından başka hişbir kitabın hatasızlığını kabul etmez. İnsaf sahibi şok sevabın yanında az hatayı affedendir" hükmü kayıtlıdır. İbn-i abidin bu metni izah ederken: "Allah kendi kitabından başka hişbir kitabın hatasızlığını kabul etmez. Bu ifade ile şarih merhûm özür dilemektedir. Demek istiyor ki, bu kitap her ne kadar müteehhirin ûlemanın yazdıklarını ve adı geçen tahkikatını işine alıyorsa da masûm değildir. Yani hatadan salim değildir. Çünkü Allahû Teâla (cc) kendi kitabından başka hişbir kitabın hatasız olmasını takdir buyurmamıştır. Kendi kitabı işinse: "O'na önünden ve arkasından bâtıl gelemez" buyurmuştur. Başka kitaplarda hata ve kusur olabilir. Bu onların şiarıdır. Çünkü onları insan te'lif etmiştir"(24) hükmünü zikretmektedir. Şurası muhakkak ki müctehid imamlar; Allahû Teâla (cc)'nın kitabının hükmünü ve Resûl-i Ekrem (sas)'in sünnetinin mahiyetini, en güzel şekilde izaha gayret etmişlerdir. Onların şer'i delillerden hüküm şıkarma ûsûlünü takip eden müteehhirûn ûlema; insanın karşılaşabileceği her meselenin hükmünü beyana gayret etmiştir. Bütün müctehid imamlara ve onların ûsûlünü takip eden ûlema'ya; ne kadar dua etsek azdır. Bize düşen herhangi bir ma'zeret ileri sürmeden; Allahû Teâla (cc)'ya emrettiği şekilde kulluk etmeye gayret etmektir.
Bu eserde; ortaya koyabildiğimiz bütün doğrular İslâm'a aittir. Hatalarımızdan dolayı esirgemesi ve bağışlaması bol olan Allahû Teâla (cc)'ya sığınırız. Bu eserin hazırlanmasında teşviklerini ve yardımlarını esirgemeyen kardeşlerime hassaten teşekkür ederim. Tağut'i güşlerin, Bel'am'ın ve hased ehlinin şerrinden Allahû Teâla (cc)'ya sığınıyorum. İşlerimizin başı ve sonu Allahû Teâla (cc)'ya hamdetmek ve O'nun emrettiği şekilde kulluğa devam etmektir.
Yusuf KERİMOĞLU

__________________________________________
(1) Et Tevbe Sûresi: 128
(2) Sadrüddin Teftazani-Şerhû'l Akaid-İst: 1980 Dergah Yay. Sh: 294.
(3) En Nisâ Sûresi: 165.
(4) El Kasas Sûresi: 59.
(5) Mecmuatu't Tefasir-İst: 1979 Çağrı Yay. C: 1 Sh: 101-102. (El Bakara Sûresi: 30, 31. ayetlerin tefsirine müracaat)
(6) El A'raf Sûresi: 172-173.
(7) Molla Hüsrev-Mir'at El Usûl fi Şerhi'l Mirkat El Vüsûl-ist: 1307-8, C: 1 Sh: 591, Ayrıca İmam Abdülaziz El Buhari Keşfül Esrar (Usûl-i Pezdevi'nin şerhi) İst: 1308,C: 4 Sh: 238.
(8) Ez Zâriyat Sûresi: 56.
(9) Mecmuat'u't-Tefasir-İst: 1979 Çağrı Yay. C: 6 Sh: 86-87 (Not: Ûlema "kafir ibadetten mesû'l müdür, değil midir, suali çerçevesinde ihtilaf etmiştir. Ancak sahih bir iman olmadan, hiçbir ibadetin geçerli olmayacağı hususunda ittifak vardır. İbn-i Abidin: "Kafirin kötülükleri yazılır. Çünkü onun hasenatı yoktur. Kafir kul hakları ve cezalarla bi'littifak mükellef olduğu gibi gerek itikad, gerekse ibadetlerle de mükelleftir. Bize göre "mutemed" olan kavil budur. Binaenaleyh bu iki şeyi (yani itikad ve edâyı) terk ettiği için azab olunur" buyurmuştur. (Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-İst: 1982 Şamil Yay. C: 2 Sh: 345) İmam-ı Serahsi, İmam Abdülaziz El Buhari, İbn-i Hümam ve Molla Hüsrev'de "Usûl" kitablarında; "Emanet, ehliyet ve Misak" mevzûlarını izah ederken, aynı hususu beyan etmişlerdir.
(10) Seyyid Şerif Cürcani- Et Tarifat- İst: ty Sh: 146
(11) İmam-ı Şehristani- El Milel Ve'n Nihal- Beyrut: 1392 C: 1 Sh: 4.
(12) İmam Fahrüddin-i Razi- Mefahitû'l Gayb- İst: 1308 C: 2 Sh: 231.
(15) İbn-i Kesir-Tefsirû'l Kur'an'il Azim-Beyrut: 1969 D. Marife Yay. C: 3 Sh: 490. (16) Molla Hüsrev-Dürerû'l Hükkam fi şerhi Gureri'l Ahkam-ist: 1307 C: 1 Sh: 324.
(17) İmam-ı Serahsi-El Mebsut-Beyrut: ty C: 14 Sh: 57, Ayrıca İmam-ı Kasani-El Bedaiû's Senai-Beyrut: (2 Bsm) C: 5 Sh: 192, İbn-i Hümam-Fethû'l Kadir-Beyrut: 1316 D. Sadr Mtb. C: 5 Sh: 300.
(18) İbn-i Abidin-Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-İst: 1984 C: 8 Sh: 482.
(19) İmam-ı Şafii-Er Risale-Kahire: 1979 (2 Bsm) A.M. Şakir (thk) Sh: 301-303.
(20) İmam-ı Serahsi-A.g.e. C: 10 Sh: 3.
(21) İmam Burhanüddin Ez Zernûci-Ta'limü'l Müteallim-İst: 1980 Çağrı Yay. Sh: 27.
(22) İmam-ı Serahsi-Temhidû'l Füsûl fi ilmû'l Usûl-Beyrut: 1393 C: 2 Sh: 332.
(23) El Aclûni-Keşfû'l Hefa Beyrut: 1351-52 C: 2 Sh: 265 Had. No: 2542.
(27) İbn-i Abidin-Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-İst: 1982 Şamil Yay. C: 1 Sh: 27.
(22) İmam-ı Serahsi-Temhidû'l Füsûl fi ilmû'l Usûl-Beyrut: 1393 C: 2 Sh: 332.
(23) El Aclûni-Keşfû'l Hefa Beyrut: 1351-52 C: 2 Sh: 265 Had. No: 2542.
(24) İbn-i Abidin-Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-İst: 1982 Şamil Yay. C: 1 Sh: 27.