Emanet ve Ehliyet
ISKAT-I SALÂT
- Ayrıntılar
- Kategori: Emanet ve Ehliyet
- Gösterim: 3806
605 Ölen kimsenin kaza namazi mevcud, ancak hiçbir mali yoksa ne yapilacaktir? Iste halk arasinda "Devir" denilen olay, bu sualin içerisinde gizlidir. Denilmistir ki; bir kimseden ödünç alinir ve bir fakire: "Filana vekâleten bu meblagi onun su kadar namazinin fidyesi olarak sana veriyorum" denir. Bu fakir kimse aldiktan sonra: "Bunu aldim kabul ettim, geri bagisliyorum" der ve bu alip-verme islemi iskat bitinceye kadar tekrarlanir.(442) Ancak iskat-i salat ve devir hususunda kat'i nass bulunmadigi için; üzerinde kaza namazi bulunan kimsenin ölmeden önce vasiyyet etmesi esas alinmistir. Hanefi Fûkahasi'nin; "Usûl" olarak, ibadetler konusunda kiyas yapilamiyacagi "kaidesini esas alan bir kisim ûlema, "Iskat-i Salat'i" fakirleri korumakla izah etmistir. Ibn-i Abidin "Namaz bahsinin" girisinde oruçtaki fidyenin nass'la sabit oldugunu, ayni durumun ise namazda bulunmadigini izah ettikten sonra: "Onun için Imam-i Muhammed "Ona yeter insaallah" demistir. Bunu kiyas yolu ile söylemis olan (Yani ictihad etse) insaallah deyip Allahû Teâla (cc)'in dilemesine havale etmezdi. Nitekim kiyasla sabit olan hükümlerde usul budur"(443) buyurmaktadir. Dikkat edilirse, Pir-i Fani'nin (Çok ihtiyar olan kimsenin) oruç için fidye vermesi, acizlik sebebiyle tutamamasi olarak ele alinmaktadir. Eger acizlik kat'i illetse, ancak acz sebebiyle kazaya kalan namazin fidyesi sözkonusu olabilir. Kasden namazi terkeden kimselerin durumu çok daha farkli bir olaydir. Zira bu kasdi terk fiilinde, namaza inanip-inanmadigi da meçhuldür. Sonuç olarak; herhangi bir mü'min, mesrû herhangi bir özür sebebiyle namazini kazaya birakmissa ve kilamamissa, mutlaka vasiyyet etmelidir. Zira vasiyyet ettigi fidye namazi ödemezse; en azindan fakirlere tasadduk olur ve bir kötülügün silinmesine vesiledir. Sunu da hemen kaydedelim ki; kasden namazi terkeden ve ölümünden sonra "Fidye" ile bundan kurtulacaklarini zannedenler, hayal içerisindedirler. Zira ûlema; acz halinde kazaya kalan namazlarin bile, "Fidye" ile kurtulacagini söylememis, "Insallah" demek suretiyle, sadece hayri esas almistir. Firaset sahibi mü'minler indinde, namaz kilmaktan aciz olabilme halleri malûmdur. Kasden namazi terkeden kimseler için "Iskat-i Salât ve Devir" katiyyen yapilmamalidir ki; namazin kadr-ü kiymeti bilinsin!..
