Emanet ve Ehliyet

CENÂZE NAMAZI

691 Cenaze Namazi; farz-i kifâye olan bir ibadettir. Cenâze Namazi'nin farziyyeti; Icma-i ümmet ve Resûl-i Ekrem (sav)'in sünneti ile sabittir.(608) Insanlardan bir kismi veya sadece biri; cenâze namazini kilarsa, diger insanlardan mesuliyet kalkar. Cenâze Namazi'ni imam; yalniz basina da kilabilir. Zîra Cenâze Namazi'nda cemaat sart degildir. Nihaye'de de böyle beyan edilmistir. Cenaze Namazi'nin sarti; ölünün müslüman olmasidir. Ölü herhangi bir özür sebebiyle yikanmadan defnedilecek olursa, cenaze namazi kabri üzerinde edâ edilir.(609) Eger ölü müslüman olmazsa durum nedir? sualine cevap ariyalim. Hanefi Fukahasindan Alaûddîn El Haskafî: "Hak olan, kafire magfiret duasinda bulunmanin haram olmasidir" hükmünü zikrediyor. Ibn-i Abidin bu metni serhederken sunlari zikrediyor: "Sarih'in hak olan ilh..." sözleri Imam-i Kârafi ile ona tabi olanlara red cevabidir. Karafi söyle demistir: "Kafire magfiret duâsinda bulunmak küfürdür. Çünkü haber verdigi seyler hususunda Allahû Teâla (cc)'yi yalanci çikarmak istemis olur. Bütün mü'minlerin bütün günahlarinin afv edilmesine dua etmek de haramdir. Çünkü bunda da mü'minlerden bir taifenin günahlari sebebiyle mutlaka cehennemde azab göreceklerinin ve ondan ya sefaetle, yahud baska bir sebeble çikacaklarini açiklayan sahih hadisleri yalanlamak vardir. Ama bu küfür degildir. Çünkü Haber-i Vahid'le, kat'iyi yalanlamak arasinda fark vardir. Karafi'ye birinci kavil hususunda Hilye sahibi Ibn-i Emir Hacc muvafakat etmis, ikinci kavlinde kendisine muhalefette bulunmustur.(610) Dikkat edilirse ûlemâ arasinda ihtilafli olan husus: "Kâfire magfiret duasinda bulunan kimse küfre mi düser, yoksa haram mi islemis olur" noktasindadir. Dolayisiyle kafir olan bir kimsenin cenâze namazini kilan kimse; bu iki halden birisine mübtelâ olur. Kat'iyyen ibâdet etmis olmaz. Bu sebeble:
  1. Kimlerin Cenâze Namazi'nin kilinmayacagini.
  2. Cenâze Namazi'nin kimin tarafindan kildirilmasi gerektigini; her mükellef iyice ögrenmek zorundadir.

 692 KIMLERIN CENÂZE NAMAZI KILINMAZ: Islâmî bir yönetime (Ulû'lemr'e) karsi haksiz yere ayaklanan kimseler; eger çarpisma aninda ölürlerse Cenâze Namazlari kilinmaz.(611) Yol kesen (Gutta-i Tarik) eskiyâlar da; bu esnâda ölürlerse  Cenaze Namazlari kilinmaz. Ibn-i Abidin: "Çeteci zulüm için kavmine yardim eden, onlar için gazaba gelen kimselerdir. "Asabiyete çagiran, yahud asabiyet için çarpisan bizden degildir" hadisi bu kabildendir. Dürerû'l Bihar sehri ile Nevazil'de söyle denilmistir: "Ulemamiz asabiyet (irkçilik) için öldürülenleri bu tafsilata göre bagy'iler hükmünde tutulmustur" hükmünü zikrediyor.(612) Ancak surasi unutulmamalidir ki; bu hüküm "Demokratik ve politik" hirslarla istismâr edilmemelidir. Zîra Bagyi; Islâmî bir yönetime karsi, gayr-i mesrû isteklerle ayaklanan kimsedir. Eger Darû'l Islâm'da herhangi bir kavim; Allahû Teâla (cc)'nin indirdigi hükümlerin ortadan kaldirilmasi ve kendi kavimlerinin kanunlarinin yürürlüge konulmasi niyetiyle ayaklanirsa "Asabiyet" için savasmak, o zaman tahakkuk eder!.. Babasi ve annesini öldüren kimsenin cenaze namazi; sirf ona cezâ vermek niyetiyle kilinmaz.(613)

 693 CENÂZE NAMAZININ KIMIN TARAFINDAN KILDIRILMASI GEREKIR: Cenâze Namazi'ni kildirmaya en evlâ olan; eger orada hazir ise "Ulû'lemr" (Islâmi devletin lideri) dir. Sayet Ulû'lemr; orada hazir degilse "Kadi" kildirir. Kadida hazir degilse "Surta Amiri" (Emniyet Amiri) o da hazir degilse "Cum'a Imami" imamete geçer!..(614) Zîra yukarida da beyan ettigimiz vechile; insanlarin hallerine vakif olan ve kilinip-kilinmayacagini en iyi tayin edebilecek yetkililer bunlardir. Eger hiçbirisi hazir bulunmazsa; bes vakit namazi kildirmakla görevli mescid imami veya ölünün velisi, cenaze namizini kildirir.

CENAZE NAMAZI NASIL KILINIR?

694 Cenaze Namazi; dört tekbir ile edâ edilir.(615) Mükellef; ellerini yalniz ilk tekbirde kaldirir, digerlerinde kaldirmaz. Imam-i Safii (rha)'ye göre; her tekbirde ellerin kaldirilmasi icab eder. Önce mükellef kalben niyet eder ve ilk tekbirden sonra, diger namazlarda oldugu gibi "Sübhaneke'yi" okur.(616) Yalniz "ve celle senâüke"yi ilave etmeyi unutmaz. Ikinci tekbirden sonra; tesehhüdden sonra okunan selâvat dualarini kiraat eder.(617) Üçüncü tekbirden sonra balig olan meyyitler için su dua okunur:

  ["Allâhümma"gfir li-hayyinâ ve meyyitinâ ve sâhidinâ ve gâibinâ ve sagirinâ kebirinâ ve zekerinâ ve ünsânâ. Allâhümme men ahyeytehû minnâ fe-ahyihi ale'l-islâmi ve men te veffeytehû minnâ fetevffehû ale'l-imani. Ve hussa hâze'l-meyyite bi'ravhi ve'r-râhati ve'r-rahmeti ve'l-magfireti ve'r-velgufrân. Allâhümme in kâne muhsinen fezid fi ihsânihi. Ve in kâne müsien fetecâ vez anhü. Velakkihî'l-emne ve'l-büsrâ ve'l-kerâmete ve'z-zülfâ birahmetike yâ Erhame'r-Râhimin."]

  Manasi: Allah'im!.. Bizden dirilerimizi, ölülerimizi, burada hazir bulunanlarimizi ve bulunmayanlarimizi, büyüklerimizi ve küçüklerimizi, erkeklerimizi ve kadinlarimizi afv-û magfiret eyle!.. Ey Allah'im!.. Bizden yasattiklarini Islâm üzere yasat, bizden ölenleri de, iman üzere öldür!.. Bilhassa bu namazini kildigimiz ölüyü magfiretine erdir. Ya Rabbi!.. Eger bu ölü, muhsin kullarindan ise, ihsanini arttir. Eger âsi idi ise, kusurlarini af-ü magfiret eyle. Kendisine emniyet, bisaret, keramet ve yakinlik nasiyb buyur. Rahmetinle ey Rahmet sahiblerinin en merhametlisi!.. Dördüncü tekbirden sonra; musallî iki tarafa selâm verir.

 695 Cenaze Namazi'ni edâ eden kimse; üçüncü tekbirden sonra, erkek ve kiz çocugu ile mecnun için magfiret edilmez. Zîra onlarin günahlari yoktur. Ancak söyle duâ eder:(618)
  "Allâhümmec'alhü lenâ feratan, vec'alhü lenâ ecren ve zuhrân. Allâhümmec'alhü lenâ sâfian ve müseffean"
  Manasi: Ya Rabbi!.. Bunu bize takdim olunmus bir sevab kil!.. Onu bize sürekli ecir ve sürekli bir hayr eyle!.. Onu bizlere sefaatçi ve sefaati kabul edilmis kil!..

 696 Resûl-i Ekrem (sav)'den rivayet edilmis ve mecburi olan herhangi bir dua mevcud degildir.(619) Ancak zikrettigimiz dualar; müctehid imamlar tarafindan tavsiye olunmustur. Imam mutlaka meyyit'in; ister erkek, ister kadin olsun gögsü hizasinda durur. Zira gögüs kalbin bulundugu yerdir. Mâlum oldugu üzere imanda kalble ilgili bir vakiadir. Bu sekilde durmasi; meyyitin mü'min olduguna dair de bir isarettir.(620) Mü'minler; mutlaka kimin Cenaze Namazi'ni kildiklarini bilmelidirler.

 697 Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Bir çocuk dogdugu ve agliyarak ses çikardigi zaman, onun üzerine Cenaze Namazi kilinir, eger böyle bir ses çikarmazsa namaz kilinmaz"(621) Hadis-i Serifi'ni esas alan Hanefi Fûkahasi: "Bir çocuk dogdugu zaman vefat etse; eger istihlâl etmis ise (aglamis veya uzuvlari hareket etmis ise) ona isim konur, yikanir ve cenaze namazi kilinir. Istihlâl: O çocugun hayata geldigine delâlet eden herseydir. Eger böyle bir durum mevcud degilse; insana ta'zim için bir beze sarilir ve üzerine namaz kilinmadan gömülür" hükmünde ittifak etmistir.(622)  


 

Günün Sözü

"“Zinâ, fakirlik getirir.” (Hadîs-i Şerif—Beyhakî, Şu‘abü’l-Îmân)"
Telif Hakkı © 2024 Open Source Matters. Tüm Hakları Saklıdır.
Joomla!, GNU Genel Kamu Lisansı altında dağıtılan özgür bir yazılımdır.